Oudste rotsschildering van een dier gevonden op Borneo

Op het Indonesische deel van het eiland Borneo is vermoedelijk de oudste grottekening van een dier gevonden. De onderzoekers schrijven in het wetenschappelijke tijdschrift Nature dat de tekening minstens 40.000 jaar oud is. Daarmee zou het de vroegst bekende figuratieve rotstekening zijn.

De schildering is gevonden op Oost-Kalimantan, waar duizenden prehistorische handafdrukken, tekeningen en symbolen zijn aangetroffen in verschillende grotten. Die grotten, verborgen in het dichte oerwoud op het eiland, staan sinds de jaren 90 bekend om de vele rotstekeningen die er te vinden zijn.

De grot in Borneo, waar de tekening is aangetroffen, was bij archeologen dan ook al bekend. "Die is een jaar of 25 geleden ontdekt door Franse en Indonesische onderzoekers", zegt Wil Roebroeks, hoogleraar archeologie aan de Universiteit Leiden in het NOS Radio 1 Journaal. "Het onderzoeksteam dat nu naar de grot is gegaan, heeft een dateringsmethode tot hun beschikking en die wilde de enorme hoeveelheid rotsschilderingen daar in Borneo eens gaan dateren."

Ook ouder werk

Dat team heeft de schilderingen gedateerd door te kijken naar de kleurstof die gebruikt is en naar de calciumlaag op en rond de tekeningen. Daarin zitten uraniumisotopen en doordat bekend is hoe snel die vervallen, konden de wetenschappers berekenen hoe oud de grottekeningen zijn.

Wat voor dier er precies is afgebeeld op de oudste grottekening, weten de onderzoekers niet. Ze vermoeden dat het gaat om een banteng. Dat is een wild rund dat nog steeds in de regio voorkomt.

Het rund is niet de oudste schildering die het onderzoeksteam aantrof. Er is ook een handafdruk aangetroffen die volgens de onderzoekers ruim 51.000 jaar oud is. Verder zijn er afbeeldingen van menselijke figuren gevonden die tussen de 16.000 en 21.000 jaar oud zijn.

Een van de wetenschappers concludeert op basis van de gedateerde tekeningen dat er in Zuidoost-Azië een vergelijkbare overgang van dierentekeningen naar afbeeldingen van mensen gemaakt is als in Europa.

Toeristische hotspot

Roebroeks denkt dat het voorlopig niet mogelijk is om de grot op Borneo te bezoeken. "Dan moet je echt met bootjes door een dichtbegroeide jungle trekken. Het is erg moeilijk om er te komen."

Toch denkt hij dat ze in Indonesië wel gaan proberen om de grot op een of andere manier een museale functie te geven. "Want de grotten die in West-Europa zijn gevonden, trekken heel veel toeristen. Als je daar een grot met een beetje grottenkunst wil bezoeken, moet je al om 4 uur 's ochtends opstaan. Vervolgens kom je in een rij te staan in de hoop dat je 1 van de 200 gelukkigen bent die op een dag zo'n grot mag bezoeken."

De grotten zijn zulke enorme hotspots voor toeristen geworden, dat er zelfs kopieën zijn gemaakt. "Daar staan zelfs mensen al voor in de rij", zegt Roebroeks.