Brazilianen kiezen president na 'giftige' campagne
Brazilië kiest vandaag bij de presidentsverkiezingen tussen de rechts-populistische Jair Bolsonaro en de linkse Fernando Haddad. Afgaande op de peilingen wint eerstgenoemde. Hij zou de steun hebben van zo'n 54 procent van de stemmers, tegen 46 voor Haddad.
Bolsonaro is een oud-militair die na een aanvaring met de legertop koos voor de politiek. Hij werd zeven keer gekozen in het Congres en wist in zijn politieke carrière vooral de schijnwerpers op zich te richten met zijn omstreden uitspraken. Bolsonaro, ook wel de 'Tropische Trump' genoemd, verheerlijkte de militaire dictatuur in Brazilië (1964-85) en deed in het verleden racistische en homofobe uitspraken.
Toch is hij populair vanwege zijn beloftes om orde op zaken te stellen in het land, dat de afgelopen jaren is geteisterd door geweld, politieke corruptieschandalen en economische chaos. Bolsonaro wil criminaliteit hard aanpakken en de economie meer vrijgeven aan de markt, door onder meer staatsbedrijven te privatiseren.
'Giftige sfeer'
Haddad is van de Arbeiderspartij van voormalig president Lula. De laatste zit een lange celstraf uit vanwege corruptie. Die corrupte praktijken hebben er volgens correspondent Marc Bessems toe geleid dat veel Brazilianen de Arbeiderspartij de rug toekeren.
Haddad voerde tot het laatste moment campagne en liet zich onder meer zien in de grootste sloppenwijk van Sao Paulo. Hij haalde fel uit naar een plan van zijn rivaal om de wapenwet te versoepelen zodat mensen zich tegen criminelen kunnen bewapenen. Volgens Haddad leidt dat tot alleen maar meer geweld. "Het idee van mijn tegenstander is al getest in andere landen en daar is het aantal moorden alleen maar toegenomen."
In een volgens Bessems giftige sfeer werd Bolsonaro begin september tijdens het campagne voeren gestoken door een verwarde linkse man. Hij herstelde en zijn populariteit groeide.
Hoewel er ook heel wat Brazilianen fel anti-Bolsonaro zijn, lijken veel kiezers zijn omstreden uitspraken voor lief te nemen. Zijn anti-establishment-houding spreekt aan en veel Brazilianen denken dat hij een einde kan maken aan de chaotische jaren en de economische crisis. Bessems: "Mensen willen orde, ze zoeken een soort vaderfiguur, een autoritair leider. En vergeet niet, Brazilië is een conservatief land, God en familie zijn belangrijk."
Uitspraken als 'als je zoon gay doet, geef hem dan een mep, dan verandert zijn gedrag wel' schrikken in Brazilië maar beperkt af, zegt Bessems. "Mijn buurvrouw vertelde me dat haar vader dat soort uitspraken ook wel eens doet als hij een borreltje op heeft. Gewoon niet luisteren, dat is toch niet serieus te nemen, zei ze. Het schrikt ze dus niet echt af."
Bessems ging eerder langs bij factcheckers, die nepnieuws in het gepolariseerde Brazilië bestrijden. De verspreiding van valse berichten via sociale media is daar een groot probleem, vooral omdat de Braziliaanse cultuur veel waarde hecht aan wat vrienden en familie zeggen:
