Met de verkiezing van de 31-jarige Rob Jetten als D66-fractievoorzitter neemt er opnieuw een dertiger plaats op de voorste banken van de Tweede Kamer. Na Klaas Dijkhoff (37 jaar), Jesse Klaver (32), Tunahan Kuzu (37), Lilian Marijnissen (33) en Thierry Baudet (35) is Jetten de zesde fractievoorzitter onder de 40 jaar en dat is een record.
De laatste keer dat er een groot aantal dertigers als fractievoorzitter in de Tweede Kamer zat, was in de jaren tachtig. Ten tijde van het kabinet-Lubbers I zaten toen een half jaar lang vier dertigers vooraan: Maarten Engwirda (D66), Ed Nijpels (VVD), Andrée van Es (PSP) en Ina Brouwer (CPN).
"Een mogelijke verklaring is dat de iets oudere mensen zich minder snel verkiesbaar stellen, omdat een gezin toch vrij moeilijk blijkt te combineren met het vak van politicus", zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. "Het werk vraagt heel veel je en je krijgt soms beveiliging. Je ziet dat bij D66 dat een paar mensen zich niet kandidaat hebben gesteld om die reden."
Daarnaast is het volgens Van der Wulp niet meer dan logisch dat er om de zo veel tijd een nieuwe generatie opstaat. "Jesse Klaver van GroenLinks is al een jonge leider en daar zet D66 nu een nieuwe jonge leider tegenover. Zij vissen qua kiezers gedeeltelijk in dezelfde vijver. "
Volgens Bert van den Braak van het Parlementair Documentatie Centrum is het voor jongeren ook makkelijker geworden om op te klimmen in een fractie. "Fracties zijn wat kleiner en wisselen sneller, dus de kans dat je al snel een belangrijke portefeuille krijgt is groter. Vroeger duurde het behoorlijk lang voordat nieuwe Kamerleden überhaupt het woord mochten voeren."
Jetten is een bijzonder geval.
Wie terugkijkt in de recente geschiedenis, ziet dat het CDA van de grote partijen nog nooit een fractievoorzitter onder de veertig jaar heeft gehad. GroenLinks had met Paul Rosenmöller (toen 38) en Femke Halsema (36) wel eerder twee relatief jonge leiders en bij de VVD werden Hans Wiegel en Ed Nijpels op hun 30e respectievelijk 32e fractievoorzitter.
"De VVD richtte zich in de jaren tachtig op de 'Veronica-kiezer, dus die jongeren die niet zo politiek geïnteresseerd waren", zegt Van den Braak. "Toch zaten Wiegel en Nijpels al een volle periode in de Tweede Kamer voordat zij fractievoorzitter werden, dus in die zin is Rob Jetten wel echt een bijzonder geval."
Jetten wacht een pittige klus. Doordat D66 meedoet aan de coalitie, zal hij steeds moeten schipperen. "Hij wordt echt wel in het diepe gegooid", zegt Van der Wulp. "Want hij moet ook op coalitieniveau met Rutte onderhandelen."
De vertrekkende fractievoorzitter Pechtold vindt 31 in ieder geval "een leeftijd waarop je iets neerzet". "Hij is hartstikke jong, maar heeft veel levens- en politieke ervaring", zegt hij over zijn opvolger. "Hij is rustig en laat zich niet gek maken. Hij is iemand die ook moeilijke dossiers met ogenschijnlijk gemak aankan."
Of Jetten straks partijleider wordt, is nog afwachten. Dat wordt in een lijsttrekkersverkiezing beslist voor de parlementsverkiezingen van 2021, tenzij het kabinet voortijdig ten val komt. "Hij is ambitieus genoeg", zegt Van der Wulp. "Nu D66 hem als fractievoorzitter gekozen heeft, zien ze hem ook als potentieel leider van de toekomst."