Kimberly was zwerfjongere: ik had een schuld van 20.000 euro

• 

  Karin Alberts

  Verslaggever

"Je merkt pas hoe belangrijk een eigen plek is, als je er een hebt", zegt Kimberly (28), terwijl ze de poes aait die om aandacht komt bedelen. Ze weet waar ze het over heeft. Vier jaar lang zwierf Kimberly rond zonder vaste woon- of verblijfplaats. Ze had gelukkig genoeg vrienden bij wie ze een tijdje terecht kon, dus slapen op straat is haar bespaard gebleven. "Het is zo fijn om thuis te komen en dan je eigen plek te hebben, je eigen zelfstandigheid. Van hieruit kun je iets opbouwen."

Kimberly is een van de jongvolwassenen die vandaag met staatssecretaris Blokhuis van Welzijn een gesprek heeft. Het thema: zwerfjongeren, ofwel jongeren zonder vaste woon- of verblijfplaats. Volgens de jongste schatting zijn er daar 12.400 van in Nederland. Blokhuis wil van de jongeren weten wat de overheid kan doen om hen te helpen.

Daar heeft Kimberly uitgesproken ideeën over. Maar ze wil eerst een misverstand uit de weg ruimen. Zwerfjongeren hebben het niet aan zichzelf te wijten dat ze dakloos worden omdat ze niet van alcohol of drugs af kunnen blijven, legt ze uit. Voor de meesten is het pure pech. Zoals voor haar. Door problemen thuis werd Kimberly op jonge leeftijd uit huis geplaatst en kwam terecht in de jeugdzorg.

Vicieuze cirkel

Kimberly: "Als je 18 bent heb je omdat je meerderjarig bent geen recht meer op opvang. Ik was bezig met een studie, ik had studiefinanciering. Mijn ex heeft me toen bedreigd met een pistool. Ik raakte depressief en moest mijn studie afbreken. Dan raak je je studiefinanciering kwijt. Vervolgens kon ik mijn kamer niet meer betalen. Binnen een maand was ik uitgeschreven en raakte mijn kamer kwijt. En dan kom je in een vicieuze cirkel terecht."

Het niet langer hebben van een vast adres, is de grootste bottleneck voor zwerfjongeren. De logeeradressen van vrienden waar Kimberly terecht kon, kon ze niet opgeven als nieuw woonadres, vanwege de kostendelersnorm. Daarbij kijkt de uitkeringsinstantie naar het inkomen van de hoofdbewoner. Als die al een uitkering heeft, wordt er geen tweede uitkering op dat adres verstrekt. En als de hoofdbewoner inkomen uit werk heeft, wordt hij geacht de kosten van levensonderhoud van zijn logee te betalen.

"Omdat ik geen inkomen had, kon ik mijn ziektekostenverzekering niet betalen", vertelt Kimberly. "Ik bouwde schulden op. Aanmaningen bereikten mij niet omdat ik geen vast adres had. Toen ik uiteindelijk wel via de opvang stond ingeschreven kwam ik erachter hoeveel schuld ik had en daar schrok ik enorm van. 20.000 euro."

Het keerpunt kwam toen Kimberly met een hulpverlener van de Stichting Neos in Eindhoven in contact kwam. "Vanwege mijn jeugdzorgverleden was ik heel wantrouwend, maar deze vrouw hielp echt en luisterde naar mij."

Kimberly's motivatie was groot. "Ik wilde altijd heel graag iets met mijn leven doen. Ik wist wat het was om naar school te gaan, ik had altijd best hoge cijfers gehaald. Dus ik wilde heel graag terug naar school, ik wilde heel graag iets van mijn leven maken."

Kimberly kreeg een woning en volgde een hbo-opleiding. Nu werkt ze voor de Stichting Neos waar ze jongeren helpt die in dezelfde situatie zitten als zij zat, 6 jaar geleden.

Wat moet er gebeuren?

Vanmiddag spreekt ze met staatssecretaris Blokhuis over haar ervaringen. Kimberly vertelt wat ze van hem verwacht: "Voorkom dat jongeren dakloos worden en in de schulden raken. Zorg voor voldoende inkomen om zelfstandig te kunnen wonen. Schaf onder andere de kostendelersnorm af en voorkom daarmee dat jongeren terecht komen in een vicieuze cirkel."

Ook moeten er meer woonplekken komen voor jongeren met een moeilijke achtergrond, vindt ze. "Gemeenten geven vanwege bezuinigingen jongeren pas een indicatie voor hulp als ze zwaar in de problemen zitten. Als je 'alleen maar dakloos bent', sturen ze je weer weg. Dat zien we in de gemeente Eindhoven bijvoorbeeld. Terwijl je dan juist kunt voorkomen dat jongeren verder in de problemen komen."

"En mijn laatste punt", besluit Kimberly, "maak het mogelijk dat jongeren scholing krijgen. Als je in de schuldsanering zit, mag je geen opleiding volgen omdat je alle uren beschikbaar moet zijn voor werk. Zo blijf je altijd in de laagste baantjes zitten en dat vind ik zo jammer."

Reactie Blokhuis

Staatssecretaris Blokhuis laat in een reactie weten graag in gesprek te gaan met zwerfjongeren. "Voor een welvarend land als Nederland is het een schande dat er jongeren dakloos zijn." Hij zegt dat er al meerjarenafspraken zijn gemaakt met gemeenten, zorgaanbieders, cliëntenorganisaties en verzekeraars.

Ook de punten die Kimberly noemt worden daarin meegenomen. "Ik ben het er helemaal mee eens dat je niet moet wachten tot een dakloze zwaar in de problemen zit, voor je hulp aanbiedt. Sterker nog, we moeten dakloosheid bij jongeren voorkomen door zo vroeg mogelijk met hen in gesprek te gaan en samen met ze een persoonlijk toekomstplan op te stellen."

Om haar privacy te beschermen wil Kimberly niet met haar volledige naam in dit artikel.

NOS op 3 maakte eerder dit jaar een special over de problematiek rondom zwerfjongeren. Bekijk de special hier: