Brein achter moord op IKON-journalisten opgespoord
De redactie van het tv-programma Zembla heeft de kolonel opgespoord die in 1982 in El Salvador opdracht gaf om vier Nederlandse journalisten van de IKON te vermoorden. De nu 79-jarige Mario Reyes Mena woont in de Verenigde Staten en kan nog steeds worden vervolgd.
In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een bloedige burgeroorlog tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen. In maart 1982 was een ploeg van het tv-programma Kenmerk er voor een reportage. Toen de journalisten in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.
Een waarheidscommissie van de Verenigde Naties concludeerde in 1993 dat Reyes Mena verantwoordelijk was voor de moord en de hinderlaag waarin Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren gelokt. Datzelfde jaar werd in El Salvador een amnestiewet aangenomen, waardoor hij in dat land niet kon worden vervolgd. Reyes Mena woonde toen al jaren niet meer in El Salvador.
'Communistisch complot'
Zembla spoorde hem op, maar Reyes Mena wilde de reportagemakers niet binnenlaten. "De zaak is al onderzocht, ik ben nooit aangeklaagd. Jullie zijn onderdeel van een communistisch plan om wraak te nemen", zei hij in het korte gesprek dat te zien is in de uitzending van vanavond (NPO 2, 20.55 uur).
Zembla sprak ook met een voormalige Amerikaanse militaire adviseur in El Salvador, Bruce Hazelwood. Uit geheime stukken zou blijken dat Reyes Mena Hazelwood vooraf heeft verteld dat hij de journalisten zou laten vermoorden.
Een e-mail-wisseling tussen Hazelwood en een collega-veteraan bevestigt dat volgens Zembla. Hazelwood schrijft over de dag van de moord dat Reyes Mena zijn aanbeveling om de lichamen niet te laten verdwijnen heeft opgevolgd, anders dan eerder adviezen: "Die avond waren mijn gesprekken met Mena heel openhartig en hij volgde mijn aanbevelingen heel anders dan zijn eerdere handelen."
Aangifte
De Salvadoraanse amnestiewet die Reyes Mena bescherming bood, is in 2016 opgeheven. Daarmee is vervolging van daders van misdaden tijdens de burgeroorlog mogelijk geworden.
Gert Kuiper, de broer van de vermoorde Jan Kuiper, heeft begin dit jaar in El Salvador aangifte gedaan tegen de kolonel. De Nederlandse ambassadeur in El Salvador ondersteunt die aangifte. Wat ermee is gebeurd, is niet bekend.