Treinramp Weesp leeft nog steeds, 100 jaar na dato

Na precies honderd jaar leeft de treinramp bij Weesp nog steeds voor Vincent Ophoff. Bij het ongeluk op vrijdag 13 september 1918 kwamen 41 mensen om het leven, onder wie zijn opa. Tientallen mensen raakten zwaargewond.

"Dat verhaal is in de familie altijd iets waar we het over hadden. Vrijdag de 13e was voor ons altijd een dag waarvan we blij waren als die zonder problemen was verlopen", zegt Ophoff bij NH Nieuws.

Zijn opa zat in de bewuste trein, op weg naar zijn werk. "Hij begon die dag in de Vituskerk in Hilversum. Er was een volksmissie waarbij de paters de gelovigen op het rechte spoor probeerden te brengen, voor zover dat nodig was. Daarom wilde hij naar de mis in die ochtend en pakte hij pas om 10.10 uur de trein. Anders was hij veel vroeger op pad gegaan. Eigenlijk is hij aan zijn geloof ten onder gegaan."

De trein zat vol met dames uit Het Gooi die gingen winkelen in Amsterdam, weet Ophoff. "De reis ging prachtig, totdat ze voorbij Weesp kwamen. De dames begonnen al hun hoedjes op te zetten en de jassen aan te trekken, want ze zouden zo in Amsterdam zijn. Maar toen stortte de trein met alle wagons naar beneden, want opeens was de spoordijk weg."

Het had wekenlang geregend, in Weesp was in een paar dagen 100 millimeter gevallen, en de trein reed door een doornat landschap. Midden in een weiland, vlak voor de brug over het Merwedekanaal (nu het Amsterdam-Rijnkanaal) stortte het talud in en viel de trein met alle wagons naar beneden. Het was een samengestelde trein met ijzeren en houten wagons. De ijzeren wagons verpulverden de houten wagons. De mensen in dat deel van de trein, onder wie de opa van Vincent Ophoff, hadden geen schijn van kans..

In dezelfde trein zat sigarenwinkelier Taco Zondervan uit Borculo, die zijn eigen sigaren fabriceerde. Hij had die vrijdag uitgekozen om tabak in te kopen in Amsterdam. Hij overleefde de ramp wel en beschreef de chaos later. "De gehele trein ligt kriskras door en over elkaar. De dijk bestaat niet meer en lijkt in de afgrond verdwenen. Met bijlen en zagen worden de halfversplinterde wagons uit elkaar gehaald, omdat vermoedelijk nog een aantal slachtoffers onder het puin bedolven liggen", aldus Zondervan.

'Ledematen afgesneden'

De kranten beschreven toen nog alle gruwelijke details van het ongeluk. "Zo weten we dat het echt een bloederige zaak was. Je las dingen over mensen van wie de ingewanden eruit geperst waren en van wie de benen waren afgesneden en in het bagagerek hingen", vertelt Ophoff. "Dat zijn verhalen die je tegenwoordig niet meer leest."

Terwijl de hulpverlening ter plekke snel op gang kwam, duurde het veel langer voordat de eerste artsen per trein uit Amsterdam aankwamen. En nog weer langer voordat de slachtoffers per boot naar Amsterdam werden gebracht.

Vincents moeder raakte plots haar vader kwijt. En zijn oma bleef achter met zes kinderen. Tot op de dag van vandaag laat de ramp bij Weesp zijn sporen na, zegt Ophoff. Net als veel andere families die met de ramp bij Weesp te maken hadden, voelt het zelfs nu nog ongemakkelijk om op vrijdag de 13e in de trein te stappen.