Openlijk homo in Arabische wereld: 'Reacties maken het de moeite waard'
"Mensen vinden het vaak interessanter dat ik homo ben, dan muzikant." Hamed Sinno zucht erbij. "Maar ja, het is wat het is."
Het is niet zo gek. Hamed Sinno is namelijk de zanger van Mashrou' Leila, één van de populairste bands in het Midden-Oosten. En openlijk homo, een nogal ongebruikelijke combinatie. En niet zonder risico, want homoseksualiteit is een groot taboe in de Arabische wereld.
In zijn thuisland Libanon is seks met iemand van hetzelfde geslacht officieel strafbaar. In Egypte staat de band inmiddels op de zwarte lijst, nadat er eind vorig jaar tijdens een concert in Caïro met regenboogvlaggen werd gezwaaid. De vlaggenzwaaiers werden gearresteerd. Mashrou' Leila is niet langer welkom.
Correspondent Marcel van der Steen ging op pad met Hamed Sinno:
Toch lijkt de situatie voor de lhbt-gemeenschap in het Midden-Oosten te verbeteren. Vooral in Libanon worden er voorzichtige stappen gezet. Ook al is homoseksualiteit officieel verboden, verschillende rechters hebben de laatste tijd mensen vrijgesproken, omdat de rechters niet langer vinden dat seks met mensen van hetzelfde geslacht als onnatuurlijk kan worden aangemerkt, zoals het in de wettekst staat omschreven. Nu een rechter ook in hoger beroep kort geleden 'een verdachte' vrijsprak, lijkt dit een doorbraak.
Pride Week
Bovendien werd er vorig jaar voor het eerst een openbare Pride Week georganiseerd in Beiroet. Dit gebeurde al langer ondergronds, maar zegt Neela Goshal van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch: "De lhbt-gemeenschap voelde zich zo sterk, empowered, dat ze evenementen in het openbaar durfden te organiseren. Dat ging te ver voor sommigen politici." En daarom werd dit jaar de organisator aan het begin van de Pride Week gearresteerd. De evenementen moesten worden gecanceld.
Voor de lhbt-gemeenschap in Libanon is het twee stappen vooruit, één stap terug. Daarom is zanger Hamed blij dat er zoveel aandacht is voor zijn geaardheid. Hij miste een Arabisch publiek voorbeeld toen hij zelf opgroeide. Iemand die 'anders' was, net als hij.
"Ik weet dat ik de situatie niet kan veranderen, ook al zou ik dat graag willen, maar ik kan wel mezelf laten zien, aan kids in het Midden-Oosten die zelf twijfelen over hun seksualiteit of worstelen met hun coming out. Dat zij iemand kunnen zien die uit de kast is, die het overleeft. De reacties die ik daarop krijg, van de kids zelf, maken het totaal de moeite waard."
Ook in Tunesië en Jordanië
Niet alleen in Libanon worden er stappen gezet naar meer vrijheid voor homo's en lesbiennes. Ook in Tunesië buigt de politiek zich over het wettelijke verbod. Sommige politici pleiten ervoor dit op te heffen. En in Jordanië zie je dezelfde beweging, ook al staat ook daar Mashrou' Leila op de zwarte lijst, de bandleden sierden er wel de cover van een populair muziektijdschrift.
Van die voorzichtige stappen is nog weinig tot niets zichtbaar in de rest van de Arabische wereld. Geen Pride Week in Saudi-Arabië, of regenboogvlaggen in Syrië. Amira al Tabbaa weet hoe dat voelt. Zij groeide op in Damascus, Syrië en kwam uit de kast tegenover haar familie en vrienden. Nu woont ze al enkele jaren, sinds het begin van de oorlog, in Libanon. Volgens haar is het een verschil van dag en nacht. "Libanon loopt honderd stappen voor. Als je in Syrië als homo wordt aangehouden, word je gemarteld, vernederd, verkracht."
Ze verlieten me niet omdat ik hen kwaad heb gedaan, maar om wie ik ben.
Dat overkwam haar niet, maar ze verloor veel van haar vrienden en familieleden die geen contact meer met haar willen. Een oom met wie ze close was, haar beste vriend met wie ze opgroeide in Damascus. Ze breekt, als ze het vertelt. Snikkend: "Ze verlieten me niet omdat ik hen kwaad heb gedaan, maar om wie ik ben."
Die pijn draagt Amira met zich mee. Maar ze vond ook een nieuwe gemeenschap in Beiroet met speciale clubs, feestjes, lezingen en een voorzichtige Pride Week. En dat is zeker heel speciaal, zegt mensenrechtenactivist Neela Goshal: "Maar de wet zet homo's nog steeds weg als criminelen, als tweederangsburgers. Het is bemoedigend wat er in de rechtszalen gebeurt, maar het is nu aan de politiek. Zolang die wet er nog is, kunnen mensen in Libanon worden gearresteerd, gewoon op basis van hun seksuele voorkeuren."