Tilos, het Griekse eiland dat asielzoekers wil

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

Net als de andere Griekse eilanden heeft ook het kleine eiland Tilos, gelegen tussen Kos en Rhodos, in 2015 duizenden vluchtelingen zien aankomen. De lokale bevolking stond voor de gestrande asielzoekers klaar, vrijwel zonder hulp van buiten.

In 2016 besloot de gemeenteraad unaniem dat ze meer wilde doen. De inwoners bouwden zelf een klein opvangcentrum. Een non-gouvernementele organisatie, Solidarity Now, kwam helpen met een onderwijs- en integratieprogramma. Aan de overheid werd het officiële verzoek gedaan families met kinderen te sturen. En die kwamen.

Schaduw en strand

Het opvangcentrum op Tilos ligt achter een kleine Grieks-orthodoxe kerk, aan de rand van het dorp. Tien containerwoningen met mooie houten overkappingen die voor schaduw zorgen. Er is een apart gebouw waar de Syrische families kunnen koken en eten. De omgeving is groen, en het strand ligt nog geen 500 meter verderop.

In een naastgelegen gebouw heeft Solidarity Now een kantoor en een klaslokaal ingericht. Vier kleine kinderen krijgen er les van een Engelse vrijwilliger. Via een spel met dobbelstenen probeert hij ze Engelse woorden en getallen te leren.

Vier families met in totaal negentien mensen wonen er nu in het centrum, voornamelijk ouders met kinderen. Ze zijn overgebracht van andere eilanden en wachten op hun asiel, of hebben dat al gekregen.

Anastasia Giannakopoulou, sociologe en maatschappelijk werkster voor Solidarity Now, woont al twee jaar op Tilos. Ze was vanaf het begin bij het project betrokken. "Er zijn in de loop van de tijd veel verbeteringen aangebracht, en er zijn veel meer activiteiten. Er zijn Griekse en soms Engelse lessen voor kinderen en volwassenen. Nu is het vakantie, maar de kinderen gaan naar school hier. We proberen de volwassenen aan het werk te helpen."

Syriërs springen overal bij

Die poging om de Syriërs te integreren in de kleine gemeenschap van ongeveer 550 mensen is wat het project bijzonder maakt, zegt Giannakopoulou. "Daarom concentreren we ons ook op het leren van Grieks, met het oog op de toekomst. En de lokale mensen zijn bereid om ze aan banen te helpen, vooral in de zomer. Sinds vorig jaar hebben we Syriërs die in hotels werken en bij de bakker."

Ali is deze ochtend bezig het klaargemaakte deeg in de oven te schuiven. De 33-jarige Syriër had in zijn thuisland zijn eigen restaurant en was daar ook chef. Met zijn vrouw Nona (27) en drie kleine kinderen woont hij nu zo'n acht maanden op Tilos.

Hij werkt van middernacht tot 's ochtends vroeg en is blij met zijn werk. "Het is beter te werken dan niets te doen", vertelt hij. "Je vergeet de stress en de spanning. Ik krijg een salaris en we zijn verzekerd."

Toch weet hij niet of hij met zijn familie op Tilos of in Griekenland zal blijven. Die beslissing is moeilijk en nog niet genomen, zeggen hij en zijn vrouw Nona. "Het belangrijkste is nu dat mijn man werk heeft, en de kinderen naar school kunnen. De oudste, Kinana, spreekt al behoorlijk Grieks."

Bakker Michalis Panidis was vanaf het eerste uur actief betrokken bij de hulp aan vluchtelingen. In 2015 heeft hij honderden migranten gered uit hun bootjes. Voor hem is het vanzelfsprekend iemand als Ali in dienst te nemen.

"Voor mij is het goed, en voor hem ook. Het is niets speciaals. Ik denk dat we het overal moeten doen." Panidis gelooft dat als de nieuwkomers mogelijkheden krijgen, ze ook op Tilos willen blijven.

De realiteit is alleen weerbarstig, erkent ook Tilos' burgemeester Maria Kamma, de drijvende kracht achter het project. Het overgrote deel van de families die twee jaar geleden als eersten kwamen, is vertrokken.

"Ze krijgen asiel, hun paspoorten, en vertrekken. Ze hebben de droom van Europa", zegt ze enigszins teleurgesteld. En daarom heeft ze een nieuw plan. Ze wil een sociale coöperatie oprichten, waar zowel vluchtelingen als lokalen deel van uitmaken. "Aan de ene kant om de agrarisch sector op het eiland nieuw leven in te blazen, we hebben bijvoorbeeld de kaas van Tilos. En om de vluchtelingen permanent werk en zicht op een toekomst te geven."

Het business-plan ligt klaar, en medewerking heeft ze. Nu nog de financiën. Maar als het aan burgemeester Kamma ligt, zal ook dat gaan lukken.