Tilos: het eerste duurzame eiland in de Middellandse Zee

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

Zonnepanelen, een windmolen en een centrale die alle opgewekte energie omzet en bundelt: het Griekse Tilos is er klaar voor. Klaar om het eerste eiland in de Middellandse Zee te worden dat grotendeels op zon en wind draait.

Het afgelegen eilandje, gelegen tussen Kos en Rhodos, was altijd al een pionier in natuurbescherming. Er leven zeldzame vogels in de ruige bergen, er groeien bijzondere planten en er stromen ondergronds riviertjes. Nu gaat Tilos een stap verder.

"Landen die lang niet zoveel zon en wind als wij hebben kunnen het toch ook?", vraagt burgemeester Maria Kamma zich af. "We zijn hier al veel langer bezig met schone energie. Op dit eiland groeien we op met bewustzijn voor natuur en milieu."

Ze zoekt een plekje uit de wind op het terras van een café in het havenplaatsje Livadia. Kamma is een zelfbewuste vrouw die helder en vlot praat.

Natuurreservaat

In 2012 werd Kamma gekozen als burgemeester. Ze trad in de voetsporen van Tassos Aliferis, een overtuigd milieubeschermer. Hij stelde bijvoorbeeld al in 1993 een jachtverbod in op het eiland; toen nog een unicum in Griekenland.

Hij zorgde ervoor dat het eiland officieel een natuurreservaat werd. Door het ecotoerisme te promoten, wist hij wandelaars en natuurbeschermers naar het eiland te trekken. Inmiddels ontvangt Tilos zo'n 13.000 toeristen per jaar en daarmee vormen zij samen de belangrijkste bron van inkomsten voor de ongeveer 500 bewoners.

Dat idee van een milieubewust Tilos, ingezet door haar voorganger, probeert burgemeester Kamma nu naar een nog hoger niveau te tillen. "Afgelopen jaren verzamelden we een team van deskundigen om ons heen", vertelt ze. "Samen werken we aan het 'Tilos energieproject'. Een voorstel daarvoor werd in 2014 goedgekeurd door de Europese Commissie."

Nu, ongeveer drie jaar en de nodige obstakels later, staat er een windturbine op het eiland en is er een park met zonnepanelen. Een hybride productie- en opslagfaciliteit bundelt alle energie afkomstig van wind en zon. Restaurants, hotels en appartementen zijn voorzien van nieuwe slimme meterkasten, ook de meeste huizen hebben ze al.

Spyros Aliferis, de zoon van de oud-burgemeester, brengt ons naar het meest noordelijk punt van Tilos. Hij is de lokale coördinator van het Tilos project en wijst ons onderweg het zonnepark aan. Het valt bijna niet op.

"We hebben precies berekend waar de meeste zon en de meeste wind is. Het systeem is aangepast aan de behoeften van Tilos. We hebben hier niet veel zonnepanelen en ook geen grote windparken nodig."

Bijna op de bestemming, na veel ruige rotsformaties te hebben gepasseerd, staat daar eenzaam de windturbine. Zestig meter hoog, erachter een veldje met een aantal containers. Wie in de verte kijkt, kan de Turkse kust zien.

"Deze twee containers hebben elk 64 batterijen", wijst Spyros. "Daarin wordt de energie opgeslagen. En die kunnen we gebruiken als het nodig is." Een andere container staat vol met computersystemen. Alles wordt digitaal geregeld en gecontroleerd.

Geen stroomdips meer

Het project wordt ook door de bevolking van Tilos omarmd. Want het is niet alleen beter voor het milieu, ook de inwoners hebben er baat bij. Het eiland was tot nu toe afhankelijk van een onderzeese kabel vanaf het eiland Kos voor energie, en dat leidde regelmatig tot stroomonderbrekingen.

Het project zit nu nog in de proefperiode, in het najaar moet het eiland definitief overgaan op wind- en zonne-energie. Toch zijn de eerste milieuprijzen al binnen en is de belangstelling uit zowel binnen- als buitenland groot.

"Maar elk eiland kan een Tilos worden", zegt ingenieur Spyros. "We zijn een model voor andere eilanden. Niet alleen in Griekenland, maar voor heel Europa."

Ondertussen is Tilos zelf alweer bezig met nieuwe, groene plannen. "Straatverlichting door zonne-energie, en elektrische fietsen en motorfietsen voor het gemeentepersoneel", oppert burgemeester Maria Kamma. "Of oplaadpalen voor elektrische auto's, om maar wat te noemen."