'Het Concertgebouworkest móest wel snel afrekenen met Gatti'

Het ontslag van chef-dirigent Daniele Gatti bij het Concertgebouworkest kwam onverwacht snel voor klassiekemuziekkenner Merlijn Kerkhof van de Volkskrant. De journalist had eerst een uitgebreid onderzoek verwacht naar de beschuldigingen van ongepast gedrag, "maar dat was klaarblijkelijk niet nodig".

In Nederland is het volgens Kerkhof voor het eerst dat er zo daadkrachtig wordt opgetreden in de wereld van de klassieke muziek sinds de #MeToo-discussie. In de VS begon het balletje vorig jaar al te rollen met het ontslag van dirigent James Levine van de Metropolitan Opera. "Over hem gingen al jaren verhalen rond dat hij verkeerde dingen deed met kinderen. Pas na de #MeToo-ophef is er eindelijk wat gebeurd."

Kerkhof denkt dat het Concertgebouworkest er niet omheen kon om actie te ondernemen tegen Gatti. "Het orkest is zó afhankelijk van de dirigent, hij is het uithangbord. Je wil niet geassocieerd worden met iemand die dit soort dingen doet. En daarom wordt daar snel mee afgerekend."

Dat er veel #MeToo-verhalen uit de muziekwereld komen, verbaast Kerkhof niet. "Er zijn talloze ketens van machtsverhoudingen. Dat begint al wanneer je als student aangenomen wil worden op een conservatorium. Er is altijd wel iemand die over jouw toekomst beslist. Dat is dus een voedingsbodem voor #MeToo-praktijken."

Het einde is dan ook nog lang niet in zicht, denkt Kerkhof. "Het is belangrijk dat dit gebeurt, dat ook de grote namen niet langer vrijuit gaan." Hij hoort vaker verhalen over incidenten. "Of het nou om een opmerking gaat, of om een soliste die wordt thuisgebracht door een dirigent van het amateurorkest en die ineens een hand op haar knie voelt. We zijn hier nog lang niet mee klaar."