Nooit meer 'Jer-ry! Jer-ry! Jer-ry!'
Stoelen die door de lucht vliegen, haarstukken op de grond, een kale beveiliger genaamd Steve en gecompliceerde (familie)relaties. Iedereen van rond de 25 jaar of ouder weet nu waarschijnlijk al waar dit over gaat: de talkshow van Jerry Springer.
Na 27 jaar en 4000 afleveringen stopt het Amerikaanse tv-programma ermee, maakte zender NBC deze week bekend. Dat betekent geen interviews meer met Ku Klux Klan-leden, geen kwade strippers en geen vrouwen die mannen blijken te zijn.
The Jerry Springer Show werd vanaf halverwege jaren 90 tot 2004 uitgezonden door SBS6. Voor degenen die nooit het genoegen hebben gehad een aflevering te zien, hieronder in het kort een gemiddelde aflevering:
Het programma begon in de VS als een dertien-in-een-dozijn-talkshow. De eerste aflevering in 1991 ging over een familie die werd herenigd. Maar al snel kwam Springer erachter dat de tijd rijp was voor controversiëlere onderwerpen. In 1998, het jaar van een aflevering genaamd 'Ik ben getrouwd met mijn paard', ging het zelfs zo goed dat Jerry Springer Oprah Winfrey voorbijstreefde qua kijkcijfers.
Oprah was in 1986 begonnen met haar talkshow, die ook draaide om gewone mensen. "Dat was het eerste emotiegerichte praatprogramma", legt tv-wetenschapper Dan Hassler-Forest van de Universiteit Utrecht uit. "Maar zij was gericht op oplossingen. Jerry Springer wilde geen oplossingen. Hij stookte het vuurtje juist op, want dat was spannende televisie."
De presentator zei daarover zelf een paar jaar geleden in College Tour dat talkshows niet bedoeld zijn om problemen op te lossen. "Als je een serieus probleem hebt, dan moet je dat niet op tv uitpraten. Ga dan liever naar een dokter of een psycholoog. Ik ben niet opgeleid om problemen op te lossen."
Gillen en schreeuwen
Niets oplossen, maar gewoon vermaak dus. Jerry Springer: "Het is een idioot programma, maar het is wat het is." Hassler-Forest verwoordt het iets anders: "Het is een soort circus op tv. Veelal arme mensen die ruzie maken op een onbehouwen manier: gillen en schreeuwen. Dat was toen nog uniek."
Bekijk hieronder hoe het eraan kon toegaan in de show:
Het sloeg dus aan, maar het succes had ook een keerzijde. Zo werd in 1999 een 15-jarige jongen in de VS veroordeeld voor het aanranden van zijn halfzusje van 8. Tegen de politie zei de jongen dat hij over incest had geleerd van The Jerry Springer Show.
Een jaar later werd een vrouw vermoord die te gast was geweest in de aflevering 'Confrontatie met geheime minnares'. Haar ex-man, die ook in de show zat, doodde haar enkele uren nadat de aflevering was uitgezonden. Hij werd veroordeeld tot levenslang.
Steeds gekker
Ondanks deze incidenten (of wellicht dankzij) bleef de show populair. Een gevolg daarvan was dat het steeds gekker moest. Onderwerpen werden vergezochter en de gevechten heviger. Dat voedde de geruchten dat afleveringen in scène werden gezet en personages werden bedacht, zoals ene eerwaarde Shnorr, die hieronder een huwelijk probeert te voltrekken:
Behalve dat er misschien dingen werden bedacht of aangedikt, klonk ook vaak de kritiek dat mensen uit een lagere sociale klasse werden misbruikt. Jerry Springer zelf noemt dat soort bezwaren tegen zijn show "elitair". Volgens hem hebben de gasten in zijn programma dezelfde problemen als beroemdheden waar hele tijdschriften over worden volgeschreven. "En over die sterren zeg je toch ook niet dat we ze tegen zichzelf moeten beschermen?"
Volgens Hassler-Forest was het 'probleem' van de show vooral de scheve verhouding tussen de makers en de gasten. "Zij zien misschien niet hoe hun problemen worden ingezet voor entertainmentdoeleinden. Het levert de mensen die in de show zitten niks op, terwijl de productiemaatschappij vette winst maakt."
Dat is wat de tv-wetenschapper betreft ook een groot verschil met reality-tv van tegenwoordig. "De deelnemers aan Jersey Shore of Big Brother bouwen een profiel op waarmee ze ook geld kunnen verdienen. Die worden misschien dj, gaan acteren of worden presentator."
Twitter aanzetten
Het zijn reality-tv en sociale media die het einde van dit soort talkshows hebben ingeluid, denkt Hassler-Forest. "Bij reality-tv kunnen kijkers veel beter een band opbouwen, omdat zo'n programma langer loopt. Het is een soort soap." En ook sociale media hebben Jerry Springer ingehaald: "Als je racisten wil zien ruziën, kan je Twitter aanzetten."
Maar wat vaak ontbreekt op Twitter zijn de wijze lessen die Jerry Springer had, ook voor racisten:
Met dit soort stichtelijke woorden is het dus binnenkort gedaan, want zender NBC trekt de stekker eruit. Overigens is nog een klein beetje hoop voor de liefhebbers. Medewerkers van de 74-jarige Jerry Springer laten namelijk weten dat er "een kansje" is dat er ooit nog nieuwe afleveringen worden gemaakt.
Maar voorlopig klinkt dus niet meer dit traditionele einde van de show: "Tot de volgende keer. Zorg goed voor jezelf, en elkaar."