Resultaten massaonderzoeken in twijfel getrokken

Wetenschappelijke publicaties die gebruikmaken van langlopende bevolkingsonderzoeken zijn geregeld gebaseerd op drijfzand, stellen twee statistici in de Volkskrant. Volgens hen wordt er vaak gevist naar verbanden.

Op verzoek van de krant keken Casper Albers van de Rijksuniversiteit Groningen en Maarten van Smeden van het Leids Universitair Medisch Centrum naar negentien willekeurig gekozen studies die gebruikmaken van massaonderzoek. Daarbij wordt de gezondheid van een grote groep burgers jarenlang intensief gevolgd.

Bij slechts twee studies was niks mis; een daarvan gaf toe dat er niks was ontdekt. Bij vijftien andere artikelen plaatsen de twee onderzoekers grote vraagtekens. Op onder meer studies over huilbaby's, eenzaamheid onder diabetespatiënten en de invloed van fijnstof op de hersenontwikkeling was veel aan te merken.

'Tussenstand'

De krant onderstreept dat dergelijk onderzoek in het verleden van groot belang was om bijvoorbeeld roken en longkanker of obesitas en suikerziekte aan elkaar te verbinden. Tegenwoordig gaan onderzoekers echter vaak op zoek naar subtielere verbanden, wat tot "boterzachte" conclusies leidt.

Volgens de krant is het door de grote hoeveelheid gegevens makkelijk om te gaan shoppen in de resultaten, of om schijnverbanden te leggen door ruis in de data.

Een onderzoeksleider van het Amsterdam UMC vindt dat de resultaten vooral gezien moeten worden als tussenstand. Het is volgens haar aan andere wetenschappers om de vondsten te ontkrachten of bevestigen.