De Nederlandsche Bank: werkende gaat eindelijk profiteren
De lonen gaan de komende jaren fors omhoog. Dat stelt De Nederlandsche Bank in haar laatste economische prognose. Dit jaar verwacht DNB een loonstijging van gemiddeld 1,9 procent. Daarna stijgen de lonen verder met 3,5 procent in 2019 en 4 procent in 2020. "Dat is een duidelijke verandering", zegt directeur Job Swank. "De werkende gaat eindelijk profiteren van de economische opleving."
De Nederlandsche Bank pleit al langer bij werkgevers voor loonstijgingen. Daar is ruimte voor, nu de economie al langere tijd groei laat zien. Vijftien jaar lang is de gemiddelde inkomensgroei per huishouden blijven steken op 0,3 procent per jaar, de komende jaren hebben huishoudens gemiddeld 2,8 procent meer te besteden. De omslag wordt veroorzaakt door de krapte op de arbeidsmarkt. "Dat werd ook wel tijd", zegt Swank.
Meer vast, minder flex
Vooral in de bouw en de zakelijke dienstverlening is er een tekort aan werknemers. Dat is heel snel gegaan. In 2014 waren er nog zeven werknemers per vacature, nu minder dan twee.
Bedrijven proberen personeel aan te trekken en vast te houden met meer loon, maar ook door meer vaste contracten te bieden. DNB constateert dat het aandeel vaste contracten ten opzichte van flexcontracten "overtuigend" aan het toenemen is.
Groei vlakt af
Er is ook een keerzijde aan de krapte op de arbeidsmarkt: de economische groei wordt erdoor belemmerd. Vorig jaar groeide de economie nog met 3,3 procent. Maar de komende jaren zal die groei afvlakken naar 2,5 procent dit jaar en 2,2 procent in 2019. In 2020 zal de economische zelfs teruglopen naar 1,9 procent. "De capaciteitsgrenzen komen een beetje in zicht", stelt Swank.
Bovendien moeten de lonen ook weer niet al te enthousiast stijgen, want anders wordt het Nederlands product te duur en prijzen we ons uit de markt. Als de concurrentiepositie van Nederland achteruit gaat, kost dat banen. "Met deze stijging ben ik tevreden en het mag na al die jaren ook wel iets doorstijgen", aldus Swank. "Maar ook weer niet te veel."
Handelsoorlog
De situatie wordt somberder als de beginnende handelsoorlog met de Verenigde Staten escaleert. DNB houdt rekening met een scenario waarbij de handelstarieven wereldwijd met 10 procent omhoog gaan en de rente met 1 procentpunt stijgt vanwege de hogere risico's. In dat geval zal de economische groei in Nederland met maar liefst 0,5 procentpunt lager uitkomen. En ook de werkloosheid zal 0,8 procentpunt hoger uitvallen.
Hoe reëel dat scenario is? "Het is een stevig scenario. Er moet nog wel het een en ander gebeuren wil je hier in terecht komen", zegt Swank. "Maar ik acht het niet uitgesloten." Hij erkent dat het voor Europa een dilemma is hoe te reageren op de hogere tarieven uit de VS.
"Als je niets doet dan is de VS spekkoper. Maar als je wel reageert, dan escaleert de handelsoorlog verder. Dan zijn er alleen maar verliezers."