Nog nooit zo weinig zee-ijs bij Spitsbergen gemeten

Gisteren werd bekend dat het ijsverlies op Antarctica in de afgelopen tien jaar is verdriedubbeld en vandaag is er alweer alarmerend nieuws. Dit keer op de andere pool. Rond Spitsbergen lag op deze datum nog nooit zo weinig zee-ijs sinds met de metingen is begonnen.

Dat blijkt onder andere uit gegevens van het Noorse Meteorologisch Instituut. Maarten Loonen is universitair hoofddocent Arctische Ecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voor zijn werk is hij vaak op Spitsbergen geweest. "De berichten over de polen zijn alarmerend. Het gaat in beide gevallen om een versnelling van het smelten. Maar wat er op de Noordpool gebeurt, zorgt nu al voor problemen", zegt Loonen.

Volgens hem viel de vorst dit jaar anderhalve maand later in dan normaal. Het dooien is ook een maand eerder gestart. "Hierdoor slinkt het ijsoppervlak niet alleen, maar wordt het ijs ook steeds dunner. Dit komt allemaal door klimaatverandering."

Loonen legt uit waarom het zo belangrijk is om de polen in de gaten te houden: "Daar is klimaatverandering het beste zichtbaar." De gemiddelde temperatuur op Spitsbergen is al met twee graden gestegen. Het ijsverlies leidt bijvoorbeeld tot meer wolkvorming in het poolgebied. Die wolken houden 's winters, in de donkere periode, warmte vast. Hierdoor warmt het Noorden meer op. "In Nederland is de temperatuurstijging nog veel minder."

Gevolgen voor de bevolking

Anders dan in Antarctica, waar geen mensen wonen, worden de gevolgen van het smelten rond Spitsbergen direct gemerkt door de bevolking. Loonen: "Die gevolgen zijn ingrijpend." Door de dooi verzakken huizen, verschuift land en erodeert de kust. "De mensen hebben in 90 jaar niet zulke veranderingen gezien. Bewoners moeten hun huis uit, maar weten niet of ze op de nieuw aangewezen plek wel voor langere tijd veilig kunnen wonen," zegt Loonen.

Ook hongerige ijsberen vormen een gevaar. Die wagen zich vaker in dorpen op zoek naar eten. "De ecologie verandert. De ijsberen merken dat het niet meer klopt; de dingen die ze van hun moeder hebben geleerd - het is nu allemaal anders."