Het klimaatakkoord nadert je voordeur

• Henrik-Willem Hofs en Rob Koster

De plannen om alle huizen in Nederland de komende tientallen jaren te verduurzamen zijn vergevorderd. Wat opvalt: we moeten niet te hard van stapel lopen. En geruststellend: het is de bedoeling dat we het niet direct in onze portemonnee voelen, al is het natuurlijk afwachten of dat ook echt lukt.

Een en ander blijkt uit gesprekken van de NOS met deelnemers die werken aan het klimaatakkoord. Dat wordt op 6 juli gepresenteerd, maar de hoofdlijnen tekenen zich al af.

Voor alle 12.000 wijken in Nederland wordt een plan opgesteld hoe ze tot 2050 duurzaam gemaakt kunnen worden. Nederland wordt hier voor opgedeeld in dertig 'energie-regio's'. Provincies, gemeenten en energiebedrijven moeten dan kijken wat per wijk de beste oplossing is.

Al over drie jaar moet iedereen in Nederland weten waar hij aan toe is. Bewoners krijgen inspraak en het kan voor veel mensen ook nog een flink aantal jaren duren voordat er echt iets verandert.

Hogere gasbelasting, 'groene' leningen

Om mensen te stimuleren om van het gas af te gaan, gaat de belasting op aardgas waarschijnlijk omhoog en die op elektriciteit naar beneden. Daardoor worden duurzame alternatieven goedkoper ten opzichte van de traditionele cv-ketel. Uiteindelijk zal het recht op gas verdwijnen en vervangen worden door een recht op warmte, is de verwachting. Het recht op aansluiting verdwijnt al op 1 juli aanstaande.

Volgens de plannen moeten particuliere huizenbezitters voor de verduurzaming van hun huis een lening met lage rente kunnen krijgen. Die is dan gekoppeld aan het huis en niet aan de eigenaar. Als iemand zijn huis verkoopt, gaat ook de lening over op de volgende koper.

Deze zogenoemde gebouwgebonden financiering moet voorkomen dat mensen de investering direct in hun portemonnee voelen. Verlaging van de energiekosten moet de kosten van de lening afdekken.

Laatste details

De plannen zijn nog niet allemaal af, maar technisch wel zo goed als rond. Over de invulling van details wordt nu nog onderhandeld. Zo moeten de banken een 'groene lening' ontwikkelen en zitten er nog juridische haken en ogen aan de gebouwgebonden financiering.

Uiteindelijk moeten het kabinet en de Tweede Kamer beslissen hoe het wettelijk kader van het akkoord er precies uit komt te zien.

Naar verwachting kunnen in 2030 zo'n miljoen huizen van woningcorporaties zijn aangepakt, de helft van de totale voorraad sociale huurwoningen. Een paar duizend wijken kunnen bijna volledig CO2-neutraal gemaakt worden omdat de verduurzaming gecombineerd kan worden met al bestaande renovatieplannen.

Daarnaast kan tot 2030 ook bijna een kwart van de vier miljoen eigendomswoningen worden aangepakt. In totaal moeten er naar verwachting voor 2030 bijna twee miljoen woonhuizen verduurzaamd worden om aan de kabinetseisen van het klimaatakkoord te voldoen.

In grote en middelgrote steden zullen in veel wijken warmtenetten aangelegd worden om het aardgas te vervangen. Die warmtenetwerken moeten draaien op restwarmte van de industrie en warmte die opgepompt wordt uit de aarde met behulp van geothermie.

Nieuwbouwwijken zullen vaak volledig elektrisch worden, ook voor de warmtevoorziening. Het gaat dan meestal om een combinatie van een warmtepomp en zonnepanelen.

Op sommige afgelegen plaatsen zal gas voorlopig nodig blijven, maar idealiter zo snel mogelijk vervangen wordt door 'groen' gas of waterstof. Die huizen krijgen hybride cv-installaties die op elektriciteit draaien maar op hele koude winterdagen ook over kunnen schakelen op gas.

Voor huizenbezitters lijkt de boodschap dat we het kalm aan kunnen doen. Zolang niet duidelijk is wanneer je wijk van het gas af gaat en wat ervoor in de plaats komt, is het ook lastig om te bepalen hoe je je huis het beste kunt verduurzamen. Isoleren is altijd goed, zegt een van de betrokkenen, en een paar zonnepanelen op je dak kunnen ook geen kwaad. Verder is het raadzaam om af te wachten wat je gemeente voor wijkoplossing heeft bedacht en dan de maatregelen te nemen die daar bij aansluiten.

Hoewel er dus heel wat op stapel staat, kunnen de meeste mensen voorlopig het beste afwachten. Of zoals een van de deelnemers aan het klimaatakkoord het formuleert: "Mensen hoeven niet allemaal als een dolle naar de bouwmarkt te rennen".