CPB waarschuwt: pas op voor Italië

• André Meinema

  Verslaggever economie

Pas op voor Italië, waarschuwt het Centraal Planbureau. Het land vormt volgens het CPB door de heersende politieke onzekerheid en de harde euroscepsis een bedreiging voor financiële markten en de financiële stabiliteit van de andere eurolanden. De politieke verwarring, de verwachte nieuwe verkiezingen en een dreigend referendum over de euro ontregelen nu al de aandelen- en de obligatiemarkten.

De Italiaanse aandelenbeurs in Milaan noteert al voor de vijfde dag op rij verlies. In drie weken is de beurs al 15 procent kwijtgeraakt.

Nog slechter gaat het op de schuldenmarkt. De rente op de Italiaanse tienjarige lening is in 36 uur met 25 procent opgelopen naar 3,10 procent, de hoogste rentestand sinds juni 2014.

Het CPB ziet nog meer risico's voor de wereldeconomie. Bekijk de video om te zien welke gevaren er zijn:

Aan de andere kant van de eurozone dalen de rentes juist. De Duitse tienjaars Bund noteert 0,29 procent. Daarmee is de spread, het verschil tussen de Italiaanse en de Duitse rente, een gapend gat van bijna 3 procent. Het beleggersrisico van Italiaanse schuld wordt vele malen hoger geraamd.

De stijgende rente maakt duidelijk dat beleggers het vertrouwen in de betaalbaarheid van Italiaanse staatsschuld kwijtraken, want hoe hoger de rente des te groter het risico.

Risico voor Noord-Europa

Met de koersdalingen op de beurzen en de rentestijgingen geven de markten de vluchtroute aan, weg uit zinkend Italië en naar veiliger oorden in het noorden. Het Italiaanse politieke experiment kost daarom nu al veel geld, zonder dat er wat gebeurt, omdat investeerders weglopen en de rentelasten groter worden.

Banken zijn door hun beleggingen in Italiaanse staatsobligaties en hun belangen in elkaar nauw met elkaar verweven. Daardoor kan een Romeinse crisis ook de noordelijke eurolanden treffen, al hebben die hun belangen in de Italiaanse staatsschuld - en daarmee hun risico - de afgelopen jaren wel afgebouwd.

Kijkend naar de blootstelling van banken aan hun eigen overheid valt de piek bij Italiaanse banken op:

De zwakte in Italië vreet ondertussen ook aan de euro. De euromunt daalt in waarde ten opzichte van de dollar en kost nu 1,15 dollar.

Zeepbel

Het CPB noemt in zijn jaarlijkse rapport over de risico's voor de financiële markten ook nog andere internationale onrust die de markten kan beroeren, zoals een chaotische brexit en de onvoorspelbare handelspolitiek van Trump. "We zijn bij het CPB niet vies van een potje zwart kijken", zegt directeur Laura van Geest.

In eigen land zijn de zaken aardig op orde, vindt het CPB. De banken kunnen tegen een stootje dankzij hoge kapitaalbuffers en er ligt nauwelijks Italiaans schuldpapier op de plank.

Als er binnenlands toch wat risico te noemen valt, dan wijst het CPB op de stijgende huizenprijzen en de rente die ooit weer gaat stijgen. De huizenprijzen wil het CPB nog geen zeepbel noemen. Als de prijzen in de stad stijgen en veel mensen in de stad willen wonen en de hogere prijs kunnen en willen betalen, dan is het markt en geen bubbel", zegt Van Geest.