Rutte eist medewerking Rusland bij onderzoek MH17
- Het kabinet maakte vanochtend bekend dat Nederland en Australië samen Rusland aansprakelijk stellen voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. De maatregel volgt op de bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT), dat gisteren concludeerde dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig is neergehaald afkomstig was van een Russische legereenheid.
- Niet veel later bracht onderzoekscollectief Bellingcat naar buiten dat het een tweede Russische verdachte heeft geïdentificeerd die betrokken zou zijn bij het neerhalen van vlucht MH17. Het gaat om de hooggeplaatste militair Oleg Ivannikov (51).
- Het Kremlin ontkent nog steeds alle betrokkenheid bij de vliegramp en trok vandaag opnieuw de conclusies van het JIT in twijfel. Rusland noemt het MH17-onderzoek bevooroordeeld. Premier Rutte riep Moskou daarom op de resultaten van het JIT serieus te bekijken en eist de Russische medewerking aan het onderzoek.
Afsluiting
Bij deze sluiten we het liveblog over de laatste ontwikkelingen in het MH17-onderzoek. Al het nieuws vind je op NOS.nl en onze app.
Nabestaanden blij met stap kabinet
Nabestaanden van de slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 zijn blij dat het kabinet Rusland aansprakelijk stelt. Voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 noemt het een grote steun in de rug voor de nabestaanden. "Het belangrijkste is dat hier wordt aangetoond dat Rusland verantwoordelijkheid draagt."
Ploeg is optimistisch over de juridische stappen, maar weet ook dat het nog jaren kan duren voordat er duidelijkheid is. "We vinden het vervelend dat het zo lang duurt, maar een zorgvuldig onderbouwde aanklacht vinden we veel belangrijker."
'Tijd dat Rusland stopt met liegen'
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een verklaring het volledige vertrouwen te hebben in de resultaten van het Joint Investigation Team van gisteren. "Het is tijd dat Rusland stopt met liegen en zijn verantwoordelijkheid neemt voor zijn aandeel in het neerhalen van de vlucht."
Ook NAVO-baas Jens Stoltenberg en EU-buitenlandchef Federica Mogherini vinden dat Rusland zijn verantwoordelijkheid moet nemen. "Dan kan deze tragedie volledig worden opgehelderd."
Nederland spreekt Rusland aan bij VN
Nederland gaat Rusland volgende week in de VN-Veiligheidsraad opnieuw oproepen om mee te werken aan het onderzoek naar de ramp met vlucht MH17. Premier Rutte noemt het kwalijk dat Rusland cruciale informatie niet heeft geleverd en zo de waarheidsvinding en genoegdoening van de nabestaanden heeft belemmerd.
Nederland gaat de Veiligheidsraad informeren over de laatste ontwikkelingen in het MH17-onderzoek. Ook wordt Rusland erop gewezen dat het land in 2014 heeft toegezegd mee te werken aan het onderzoek. Die belofte is vastgelegd in resolutie 2166, waarin wordt opgeroepen tot een onafhankelijk en internationaal onderzoek naar de ramp.
'Goed dat Bellingcat dingen uitsnuffelt'
Het is geen nieuws dat Bellingcat iets nieuws brengt, zegt nabestaande Hans de Borst, die zijn dochter Elsemiek (17) verloor bij de ramp met vlucht MH17. "Toch vind ik het goed dat het onderzoekscollectief steeds weer dingen uitsnuffelt en uitzoekt."
Ook De Borst denkt dat het nog wel een jaar of twee jaar kan duren voordat deze bevindingen worden bevestigd door het JIT. "Het JIT zegt niet zomaar iets, dus wat zij gisteren brachten vond ik groot nieuws." Het onderzoeksteam stelde dat bewezen is dat de 53ste brigade van het Russische leger betrokken was bij het neerhalen van het vliegtuig.
De Borst: "Iedereen kan van alles roepen op sociale media, de NOS mag ook van alles roepen, maar de enige mensen naar wie ik luister zijn die van het JIT."
'Rutte neemt duidelijker stelling'
Premier Rutte was tot nu toe voorzichtig, maar neemt nu duidelijk stelling in over de rol van Rusland bij de ramp met vlucht MH17, zegt verslaggever Ron Fresen. "Maar het is opvallend dat hij het nog steeds stap voor stap wil opbouwen." Dat terwijl het steeds waarschijnlijker wordt dat het tot een juridische procedure komt.
Rusland houdt ondertussen vol dat het land onterecht wordt beschuldigd en vindt dat het internationale onderzoek bevooroordeeld is, zegt correspondent David-Jan Godfroid. Rutte zegt dat hij de afwijzende houding van het Kremlin betreurt en zegt dat er bij het kabinet geen enkele twijfel is over de bevindingen van het JIT.
Rutte: Rusland werkte niet mee
Premier Rutte heeft Rusland op een persconferentie opgeroepen om de bevindingen van het internationale onderzoeksteam JIT serieus te bekijken. Hij zei dat nu duidelijk is dat Rusland betrokken is bij de vliegramp en niet heeft meegewerkt aan het onderzoek.
De premier benadrukte dat het achterhalen van de daders van het neerhalen van vlucht MH17 een "absolute topprioriteit" is van het kabinet. Volgens Rutte is de onderste steen nog niet boven. Hij eist medewerking van Rusland aan het onderzoek.
Het aansprakelijk stellen van Rusland noemde hij een grote stap, die het gevolg is van een zorgvuldige afweging. De premier zei dat hij blij is met de steun van de bondgenoten van Nederland. Dinsdag zal Nederland de leden van de VN-Veiligheidsraad opnieuw resolutie 2166 onder de aandacht brengen. Daarin wordt het neerhalen van vlucht MH17 veroordeeld en een onafhankelijk onderzoek naar de ramp ondersteund.
Groot-Brittannië wil Russisch antwoord
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson vindt dat Rusland verantwoording moet afleggen voor zijn betrokkenheid bij de ramp met vlucht MH17. "Het Kremlin denkt dat het straffeloos kan handelen. Het neerhalen van vlucht MH17 is flagrant voorbeeld van de minachting van het Kremlin voor onschuldige levens."
De banden tussen Groot-Brittannië en Rusland waren al zeer slecht vanwege de zenuwgas-aanval op de voormalige Russische spion Skripal op Brits grondgebied.
Extra lange uitzending
De persconferentie van premier Mark Rutte wordt live uitgezonden op NPO Nieuws. Op NPO 1 is een extra lange uitzending van het NOS Journaal.
'Stap van Nederland is hele opluchting'
"Het net sluit zich wel. Hetzij langzaam", zegt nabestaande Silene Fredriksz. Zij verloor haar zoon Bryce (23) en zijn vriendin Daisy (20) bij de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Fredriksz denkt dat de informatie die Bellingcat presenteerde, klopt.
Ze vindt het goed dat Nederland Rusland aansprakelijk heeft gesteld en hoopt dat Rusland het boetekleed aantrekt.
'Relatie met Rusland is en blijft heel slecht'
De banden tussen Rusland en Nederland zijn op dit moment erg slecht en daar zal de komende jaren weinig verandering in komen, denkt correspondent David-Jan Godfroid. Rusland blijft ontkennen dat het betrokken is bij de ramp met vlucht MH17, zoals het dat ook de afgelopen jaren deed. Minister Blok heeft gezegd dat hij eerst met Moskou wil praten over de aansprakelijkheidstelling. Godfroid: "Maar de kans dat daar wat uitkomt is nihil."
Dat betekent waarschijnlijk dat het tot een juridische procedure komt. "De Russen zullen met opgeheven hoofd naar de rechtbank gaan en zeggen dat ze nu eindelijk kunnen laten zien dat ze niet betrokken zijn bij de vliegramp", denkt Godfroid, "maar diep in hun hart zullen ze zich best een beetje zorgen maken." Volgens onderzoekscollectief Bellingcat kan het bijna niet anders dan dat de hoogste militaire top, het ministerie van Defensie in Rusland en mogelijk zelfs president Poetin op de hoogte waren.
Omdat een juridische procedure tegen Rusland jaren kan duren, blijft de relatie tussen met Nederland voorlopig slecht, zegt de correspondent. "Nederland kan het zich zolang deze zaak loopt, niet permitteren om toenadering te zoeken."
Lavrov: 'Blok leverde geen bewijs'
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov bevestigt tegenover persbureau TASS dat hij met minister Blok heeft gebeld. Volgens Lavrov kon zijn Nederlandse ambtgenoot geen bewijs leveren voor de betrokkenheid van Rusland bij het neerhalen van vlucht MH17.
Verslaggever Ron Fresen zegt dat het een logische stap is dat Rusland en Nederland elkaar voor een internationaal gerechtshof of tribunaal zullen treffen. Nederland en Australië denken dat ze een goede zaak hebben tegen Rusland.
'JIT-conclusies lijken wel een grap'
De Russische krant Moskovsky Komsomolets schreef volgens de BBC gisteren dat de bevindingen van het JIT over de Russische betrokkenheid "op een grap lijken". "Dit kan het gevolg zijn van het drugsbeleid in Nederland", zou het medium eraan hebben toegevoegd.
'Raket juist geen bewijs'
Het onderdeel van de Buk-raket dat als bewijs dient voor de Russische betrokkenheid bij de ramp met vlucht MH17, bewijst juist dat het Russische leger niet betrokken was. Dat stelt het Russische ministerie van Defensie, dat in het verleden vaker vraagtekens stelde bij het internationale onderzoek naar de vliegramp.
Volgens het ministerie laat het serienummer op de raket zien dat het onderdeel in 1986 is gemaakt in de Sovjet-Unie. Maar alle raketten uit dat bouwjaar zijn in 2011 afgeschreven, zegt het ministerie tegen het Russische staatspersbureau TASS. Volgens de Russische autoriteiten verzwijgt het JIT dat de raket in 1986 is geproduceerd, omdat dat het waarschijnlijker maakt dat de Buk-raket van het Oekraïense leger was.
Bellingcat over betrokkenheid Poetin
'Oordeel JIT afwachten'
Rusland-correspondent David-Jan Godfroid zegt dat eerst het oordeel van het internationale onderzoeksteam JIT afgewacht moet worden voordat er conclusies aan de informatie van Bellingcat verbonden kunnen worden.
Godfroid: "Maar als je de redenering van het onderzoekscollectief volgt, dan kan het eigenlijk niet anders dan dat de hoogste Russische militairen en de politieke top van het Russische ministerie van Defensie hierbij betrokken waren." Dat betekent mogelijk ook dat president Poetin op de hoogte was.
"Maar het is afwachten of het JIT deze conclusies overneemt en dat kan nog wel even duren. Dat hebben we ook in het verleden wel gezien."
Kremlin ontkent schuld
Het Kremlin heeft de beschuldigingen tegengesproken en ontkent betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. Rusland zegt dat het geen onderdeel is geweest van de onderzoeken naar de vliegramp en dat het de bevindingen daarom niet kan vertrouwen.
Minister Blok zei vanochtend dat hij met zijn ambtgenoot Lavrov heeft gesproken en dat de Russische minister ook in dat gesprek de betrokkenheid ontkende.
'Ongelooflijk harde reactie'
Minister Blok noemt de aansprakelijkheidstelling van Rusland een ingrijpende maatregel. NOS-verslaggever Ron Fresen spreekt van een ongelooflijk harde reactie. "Het gebeurt bijna nooit dat een land een ander land aansprakelijk stelt. Dit is het begin van een lang en ingrijpend juridisch proces."
Volgens Fresen hebben Australië en Nederland de maatregel de afgelopen weken voorbereid.
Nabestaanden naar Europees Hof
Een groep van 270 nabestaanden van Nederlandse slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ze willen een schadeclaim indienen tegen Rusland, zegt een Amerikaanse advocaat tegen EenVandaag.
De advocaat Jerry Skinner is gespecialiseerd in luchtvaartkwesties en stapte twee jaar geleden ook namens Maleisische, Australische en Nieuw-Zeelandse nabestaanden naar het Europees Hof in Straatsburg.
De nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers willen hun klacht uiterlijk op 13 juni indienen.
De bevindingen van Bellingcat
Tweede belangrijke verdachte
Ivannikov is volgens Bellingcat en The Insider een van de twee hooggeplaatste Russische militairen die worden gezocht door het internationale onderzoeksteam JIT. De andere verdachte is kolonel-generaal Tkatsjov. Hij werd geïdentificeerd aan de hand van zijn stem, die te horen was op telefoontaps.
Bellingcat zocht contact
De onderzoekers zeggen dat ze contact hebben gezocht met Ivannikov. Ze probeerden hem op verschillende manieren te bereiken, maar het bleek moeilijk om de officier te pakken te krijgen. Toen ze naar zijn huistelefoon belden, nam de vrouw van Ivannikov op. Zij zei dat haar man de komende weken niet bereikbaar is en dat ook zij geen contact met hem kan krijgen.
Mogelijk is Ivannikov net als andere Russische huurlingen actief in Syrië.
Officier diende ook na vliegramp in Russisch leger
Volgens Bellingcat diende de verdachte officier Ivannikov in ieder geval tot september vorig jaar nog in het Russische leger. Hij werd ook wel 'Orion' genoemd en gebruikte in het verleden ook andere namen.
Naam van Russische militair bekend
De onderzoekers van Bellingcat en The Insider hebben de naam achterhaald van een hoge Russische militair die betrokken was bij het neerhalen van vlucht MH17. Het gaat om de officier Oleg Ivannikov. Hij had de leiding over Russische huurtroepen en vrijwilligers in een rebellenrepubliek in Oost-Oekraïne.
Bellingcat en The Insider zeggen dat ze op basis van telefoontaps concluderen dat hij direct betrokken was bij het transport van Buk-installatie naar Oekraïne en terug.
Reactie minister Blok
Volg hier de livestream
Nederland en Australië: Rusland is aansprakelijk
Nederland en Australië stellen Rusland samen aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. Het kabinet heeft daar zojuist een besluit over genomen en Rusland van de maatregel op de hoogte gesteld.
De aansprakelijkheidstelling volgt op de bevindingen van het Joint Investigation Team, gisteren. Ook voor het kabinet staat nu vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de Buk-installatie, zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok op een persconferentie.
Buk-raket kwam van 53ste brigade
De Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald was afkomstig van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk. Dat maakte het JIT, het internationale team dat de vliegramp onderzoekt, gisteren bekend op een persconferentie.
Het onderzoeksteam gaat ervan uit dat mensen binnen de legereenheid meer weten over de noodlottige raketlancering en de mensen die erbij betrokken waren. Eerder wees ook onderzoekscollectief Bellingcat al naar deze brigade.
