Amerikaanse schrijver Philip Roth overleden
De Amerikaanse schrijver Philip Roth is overleden in een ziekenhuis in Manhattan. De chroniqueur van de samenleving en het Joodse leven in de VS was 85 jaar.
Roth debuteerde in 1959 met de verhalenbundel Vaarwel, Columbus. Hij schreef meer dan dertig boeken, waaronder de seksueel revolutionaire roman Portnoy's klacht en Amerikaanse pastorale, waarvoor hij in 1998 een Pulitzer-prijs won.
Hij gold jarenlang als kanshebber voor de Nobelprijs voor de Literatuur, maar die heeft hij niet gekregen. Wel kreeg hij verschillende andere prestigieuze onderscheidingen, zoals de National Book Award (twee keer), de Pen/Faulkner Award (drie maal) en de Man Booker International Prize.
Amerikaanse trilogie
Amerikaanse pastorale, Ik was getrouwd met een communist en De menselijke smet worden samen de American Trilogy genoemd. Het drieluik behandelt grote thema's van het naoorlogse Amerika. Het eerste boek gaat over de protestgeneratie ten tijde van de Vietnamoorlog, het tweede over het tijdperk van communistenjager McCarthy, en het derde speelt tegen de achtergrond van het Lewinsky-schandaal. Allemaal kwesties die in zekere zin traumatisch waren voor de VS, die schuurden en pijn deden. Dat waren de onderwerpen die hem lagen.
Roth placht staand te schrijven. Het grootste deel van wat hij op papier zette gooide hij weg. Op de pagina's die bleven bouwde hij lange zinnen waarin hij de Amerikaanse cultuur en moderne geschiedenis doorgrondt, ontleedt en niet zelden belachelijk maakt.
Maar uit zijn hele oeuvre blijkt ook een diepe verbondenheid met de VS. Samen met Saul Bellow en John Updike vormde hij 'De Grote Drie' van de naoorlogse Amerikaanse literatuur. Het verschil was, zei Roth zelf, dat zijn collega's de schijnwerper op de samenleving richtten en die beschreven. "Ik graaf een gat en schijn daar naar binnen."
Antisemitische wetten
In 2004 verscheen het beklemmende Het complot tegen Amerika. Daarin beschrijft Roth wat had kunnen gebeuren als in de jaren 30 niet Roosevelt maar de isolationist Charles Lindbergh de verkiezingen had gewonnen. Onder 'president Lindbergh' worden allerlei antisemitische wetten doorgevoerd in de VS.
Hoewel zijn Joodse achtergrond een voorname rol speelt in zijn werk, zag hij zichzelf vooral als een Amerikaans auteur. "Het etiket 'Amerikaans-Joodse schrijver' betekent niets voor me", zei hij eens. "Als ik geen Amerikaan ben, ben ik niets." Een aantal van zijn boeken is gesitueerd in de joodse gemeenschap van de stad waar hij opgroeide, het tegen New York aan gelegen Newark.
Nemesis
Roth creëerde verschillende literaire alter ego's, van wie Nathan Zuckerman de belangrijkste is. Hij is de verteller in negen boeken van Roth.
In 2012 kondigde Philip Roth aan dat hij ging stoppen met schrijven. Hij bracht het niet meer op: "De strijd met het schrijven zit erop", noteerde hij op een Post-it-velletje op zijn pc. Zijn laatste roman, Nemesis, verscheen in 2010. Het boek gaat over de polio-epidemie die in 1944 toesloeg in Newark en de rampzalige gevolgen die dat had voor de onderlinge verhoudingen in de stad.