China zet vaart achter hervormingen

Door correspondent Joan Veldkamp in China

Aan de vooravond van het jaarlijkse Volkscongres, dat de komende dagen in Peking wordt gehouden, heeft China aangekondigd het militaire budget in 2011 te verhogen met 12,7 procent naar 91,5 miljard dollar.

Vooral buurland Japan, dat zeer beducht is voor het alsmaar uitdijende Chinese leger, heeft het nieuws met gefronste wenkbrauwen ontvangen. De discussie is inmiddels losgebarsten of Tokio nog wel financiële steun aan zijn grote buur moet verlenen, als die in staat is zoveel geld te pompen in nieuwe wapens en manschappen. En Japan bovendien al voorbij is gestreefd qua economische omvang.

Japan begon met de hulp eind jaren zeventig, toen China nog een straatarm land was. En de Japanners op de lange termijn veel expansiemogelijkheden zagen voor hun bedrijven. Maar inmiddels is China dankzij een onstuimige groei, na Amerika de tweede economie ter wereld.

De omvang van de Chinese economie bedraagt 5,8 biljoen dollar waar de Japanse economie blijft steken op 5,4 biljoen dollar. Dat lijkt spectaculair. Maar gekeken naar het gemiddelde inkomen van de bevolking, laten de cijfers nog altijd een heel ander plaatje zien. Het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking bedraagt in China maar 3744 dollar waar dat in Japan nog altijd ruim 39.000 dollar is.

Armoede

In China is een snel groeiende groep nieuwe rijken ontstaan, maar bestaat ook nog steeds een grote massa straatarme mensen. Naar verluidt moeten zeker 150 miljoen Chinezen aan de onderkant van de samenleving, nog altijd zien rond te komen van een paar dollar per dag.

Die tweedeling zorgt voor steeds meer spanning en wordt ook door de top van de Communistische Partij, als het grootste maatschappelijke probleem beschouwd.

Tijdens het Volkscongres (de jaarlijkse zitting van China's parlement telt zo'n 3000 deelnemers, voornamelijk partijleden) worden maatregelen bekend gemaakt die de problemen te lijf moeten gaan. Ze zijn vastgelegd in het nieuwe '12de Vijf Jaren Plan' (2011-2015). Een aantal hoofdlijnen is inmiddels al bekend.

In het kader van een eerlijkere verdeling van de welvaart zullen de salarissen van de mensen met lage inkomens worden verhoogd, evenals de sociale voorzieningen voor Chinezen aan de onderkant van de samenleving. Salarissen in sectoren waarin veel wordt verdiend, zullen worden beteugeld. Ook wil de overheid de inkomensbelasting voor hoge inkomens verhogen en die van lagere inkomens verlagen.

Huis kopen

In China hecht men alleen waarde aan het bezit van een huis. Want dat biedt zekerheid. Chinezen houden niet van huren. Maar de huizenprijzen zijn de afgelopen jaren omhoog geschoten. Door de snelle economische groei en omdat de Chinese banken na de financiële crisis in 2008, toestemming kregen om grote hoeveelheden geld uit te lenen tegen gunstige voorwaarden.

Voor mensen uit de middenklasse zonder spaargeld en voor de lage inkomens, is het inmiddels onmogelijk een eigen huis te kopen. Dat leidt tot sociale onrust. En daarom wil de overheid de komende jaren 36 miljoen gesubsidieerde huizen bouwen voor mensen met een laag inkomen. Ook wordt er paal en perk gesteld aan de financiering van 'tweede huizen', om speculatie te beteugelen.

Duurzaamheid

Een ander belangrijk speerpunt de komende jaren, zal duurzame groei zijn. De Partij wil de economische groei van China minder afhankelijk maken van de export. En zal daarom de binnenlandse consumentenbestedingen stimuleren. Vanwege de lage staatspensioenen en de kosten die Chinezen zelf moeten maken voor gezondheidszorg, potten ze nu vooral geld op en geven ze maar gemiddeld 35 procent van hun inkomen uit (ter vergelijking: in Amerika is dat 70 procent).

Hervormingen in de gezondheidszorg en een beter sociaal vangnet, moeten ervoor zorgen dat Chinezen meer geld uit durven te geven in de toekomst. Ook zal de overheid meer investeren in beter onderwijs op het platteland. Want een hoger opgeleide bevolking zal meer verdienen en dus ook meer uitgeven, is de gedachte. Bovendien zullen scholen in de steden toegankelijk worden gemaakt voor kinderen van 'migranten'.

Corruptie

En tenslotte belooft de Communistische Partij opnieuw er alles aan te zullen doen om de wijdverbreide corruptie te bestrijden. Door die corruptie zulllen vele miljarden in die op het platteland worden geïnvesteerd om de levensstandaard te verhogen, in verkeerde zakken verdwijnen.

Er ligt een voorstel klaar om overheidsdienaren in de toekomst te verplichten, het publiek inzage te geven in persoonlijke bezittingen. Maar aangezien dit ook de top van de Partij zal raken, is het nog maar de vraag of dit voorstel zal worden uitgevoerd.