Actievoeren of besturen: de SP worstelt ermee
"Discussie voeren we binnen, strijd voeren we buiten." Afgelopen januari nog riep SP-voorzitter Ron Meyer tijdens een partijcongres op om partijgeschillen binnenskamers te houden en om de straat op te gaan om het op te nemen "tegen de politieke en economische macht". "De voorwaarde voor succes van onze partij is de eenheid van onze partij."
Maar gisteren stapten in Limburg toch vijf van de acht SP-Statenleden op, uit onvrede met de koers van de partij. Ook gedeputeerde Daan Prevoo legde zijn functie neer. In een verklaring schrijven de Statenleden dat de SP steeds verder lijkt af te drijven "van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen".
Verantwoordelijkheid
Die koers werd ingezet onder Emile Roemer, van 2010 tot 2017 fractievoorzitter van de partij. Hij wilde laten zien dat de SP niet alleen een protestpartij is, maar een constructieve partij die toe was aan meer verantwoordelijkheid, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. In 2012 sloot de SP regeringsdeelname niet uit, twee jaar later boekte de partij veel winst bij de gemeenteraadsverkiezingen.
"Maar nu lijkt het erop dat de SP genoeg heeft van het nemen van verantwoordelijkheid", zegt Van der Wulp. "Met de gemeenteraadsverkiezingen in maart hebben ze een flinke tik gehad, vooral in plaatsen als Amsterdam en Utrecht, waar de SP vier jaar geleden ging meebesturen. En vorig jaar waren ze in de formatie eigenlijk nooit een realistische partij, ook omdat ze van tevoren de VVD al hadden uitgesloten."
Het is makkelijk om je oren te laten hangen naar mensen die ergens tegen zijn, maar uiteindelijk moet je met oplossingen komen.
Daarmee lijkt de SP zich nu weer meer als protestpartij te profileren, zegt Van der Wulp. En daar hebben de Limburgse SP-bestuurders die gisteren opstapten moeite mee. De vertrokken gedeputeerde Daan Prevoo zegt nog altijd voorstander te zijn van een activistische houding, maar hij wijst ook op de noodzaak van de gulden middenweg. "Als je dingen ten goede wil veranderen, moet je een compromis kunnen sluiten."
Prevoo vindt dat hij als bestuurder boven de partijen staat, dus ook boven de SP. "Ik ben verbonden aan een coalitie en moet onafhankelijk besluiten kunnen nemen. Het is gemakkelijk om je oren te laten hangen naar mensen die ergens tegen zijn, maar uiteindelijk moet je met oplossingen komen. Dat heb ik gedaan."
Ik heb niet het idee dat we het SP-gedachtegoed hebben verkwanseld
Het conflict in Limburg ging onder meer over de vraag of er windmolens moeten komen bij Venlo. Prevoo is voor, veel SP-leden zijn tegen. Volgens de oud-gedeputeerde heeft de SP moeite met bestuursverantwoordelijkheid. "De SP moet, net als andere partijen trouwens, een visie hebben op maatschappelijke opgaven als de energietransitie. Natuurlijk heeft zoiets impact op de samenleving, maar je moet daarin wel je verantwoordelijkheid nemen. Je kunt in je achterban niet álle handen op elkaar krijgen."
Ook Edwin Bus, een van de opgestapte Statenleden, wijst op het belang van het compromis. "Je moet geven en nemen. Ik heb niet het idee dat we daarmee het SP-gedachtegoed hebben verkwanseld." De drie SP-Statenleden die in Limburg aanblijven, volgen volgens Bus "meer de lijn van de puristen die het precies met de SP-lijn eens zijn".
Voor SP-leden is het ook wennen dat de bestuurders tegen wie ze zich altijd afzetten, in sommige plaatsen nu van de SP zelf zijn, zegt Van der Wulp. "Besturen is echt iets anders dan actievoeren."
"Geen conflict"
Het landelijke partijbestuur herkent zich niet in de kritiek van de opgestapte SP-bestuurders. Landelijk partijsecretaris Lieke Smits noemt het vooral een Limburgse kwestie. "Dit is iets wat speelt tussen de Limburgse Statenfractie en de Limburgse SP-leden." Smits doelt op een lokale bijeenkomst met partijleden, fractieleden en gedeputeerden, waarbij een stevige inhoudelijke discussie werd gevoerd over de windmolens bij Venlo en over de manier waarop over Poolse migranten wordt gepraat.
"Het enige wat wij daarna hebben gedaan, is een poging om hen weer om tafel te krijgen. Dat is ook onze taak als partijbestuur: als er ergens een conflict is, dan proberen we de betrokkenen bij elkaar te krijgen en samen naar een oplossing te zoeken. Helaas is dat hier niet gelukt." Smits benadrukt dat er de afgelopen tijd totaal geen sprake was van een conflict tussen het landelijke partijbureau en de Limburgse SP-fractie.
