Enquête: Willem-Alexander menselijk, betrokken en meelevend

Na vijf jaar koningschap is Nederland in grote meerderheid (73 procent) tevreden over het functioneren van koning Willem-Alexander. Een kwart van de mensen vindt zelfs dat hij het inmiddels beter doet dan zijn moeder Beatrix, een stijgende trend sinds 2015. Dat blijkt uit de jaarlijkse Koningsdag-enquête (pdf) van Ipsos, uitgevoerd in opdracht van de NOS.

Zeven op de tien Nederlanders hebben vertrouwen in koning Willem-Alexander. Ook dat is een stijgende trend ten opzichte van twee jaar geleden, toen 65 procent vertrouwen in hem had. De ondervraagden vinden hem vooral 'menselijk' (71 procent), 'betrokken' (65 procent) en 'meelevend' (58 procent) in zijn rol als staatshoofd. Op deze eigenschappen scoort hij hoger dan de afgelopen jaren. Zeven procent vindt de koning 'afstandelijk'.

Willem-Alexander beëdigde in oktober vorig jaar voor het eerst een kabinet in zijn functie als staatshoofd, na een lange en ingewikkelde formatie. Opmerkelijk is dat een groeiende groep Nederlanders het jammer vindt dat de koning geen rol meer speelt in de kabinetsformatie: 41 procent in 2018 tegenover 34 procent in 2017. Hoger opgeleiden zijn overigens vaker van mening dat de koning geen rol in de formatie moet spelen dan lager opgeleiden.

Een grote meerderheid (73 procent) vindt koning Willem-Alexander een goede ambassadeur van Nederland in het buitenland. Slechts 4 procent vindt dat niet. Daarnaast vindt de helft van de Nederlanders dat Willem-Alexander het koningschap voldoende heeft gemoderniseerd.

Koningsdag

De koning heeft sinds zijn aantreden een andere invulling gegeven aan Koningsdag dan zijn moeder. Eén gemeente en de omliggende regio staan centraal, waarbij meer dan vroeger het accent ligt op de economische aspecten. Een ruime meerderheid (58 procent) is tevreden met die nieuwe opzet.

Dit jaar besteedt de koning tijdens Koningsdag in Groningen ook ruime aandacht aan de problemen die gaswinning in de provincie heeft veroorzaakt. Bijna 70 procent van de Nederlanders vindt het wenselijk dat de koning tijdens de viering ook een maatschappelijk probleem onder de aandacht brengt.

Benaderbaar

Op de open vraag wat mensen het meest waarderen in koning Willem-Alexander komt naast 'menselijkheid', ook 'spontaniteit' en 'openheid' naar voren. Ook vinden Nederlanders dat hij 'gewoon' en 'benaderbaar' is.

Minder gewaardeerd worden door sommigen zijn wat 'stijve' of 'te statige' optreden. Desondanks vindt een grote groep hem 'ontspannen' (45 procent) en 'professioneel' (43 procent) overkomen in zijn media-optredens.

Willem-Alexander is volgende week vijf jaar koning. We vergeleken zijn jonge koningschap alvast met dat van zijn moeder:

Mensen hebben daarnaast moeite met het salaris van de koning en de kosten die met zijn functie gemoeid zijn. 70 procent (net zo veel als vorig jaar) vindt het belangrijk dat het koningshuis verantwoording aflegt over de eigen kosten.

Nederlanders zijn overigens verdeeld in de mate waarin ze zich druk maken over de kosten van de monarchie: zo'n drie op de tien (29 procent) doen dat wel en een bijna even groot deel (27 procent) doet dat niet of staat er neutraal tegenover (29 procent).

Draagvlak monarchie

Het draagvlak voor de monarchie blijft stabiel met 68 procent, al ligt het lager en schommelt het iets meer dan tijdens het koningschap van Beatrix. 15 procent ziet liever dat Nederland een republiek wordt met een gekozen staatshoofd.

Naast de koning kan ook koningin Máxima rekenen op veel waardering. Driekwart van de Nederlanders is (zeer) tevreden over de manier waarop zij haar rol vervult naast de koning. Bijna 70 procent waardeert het dat zij daarnaast ook nevenactiviteiten verricht op het gebied van 'inclusive finance'.

Máxima scoort met het rapportcijfer 8 net iets hoger dan Willem-Alexander (7,6) en Beatrix (7,5).

Majesteitsschennis

Tenslotte zijn vier op de tien mensen het eens met het schrappen van het verbod op majesteitsschennis uit het Wetboek van Strafrecht, waar de Tweede Kamer onlangs over heeft gestemd. Dat betekent dat je voor het beledigen van de koning nog maximaal vier maanden gevangenisstraf kunt krijgen, in plaats van maximaal vijf jaar. Iets meer dan een kwart (27 procent) is het daar niet mee eens.