Servië trekt alles uit de kast voor meer baby's, 'anders is het gedaan met ons'

Toeval of niet: zelfs de Servische inzending voor het Eurovisie Songfestival dit jaar is een liedje met de titel Nova Deca (Nieuwe kinderen). Servië is in de ban van de sterke bevolkingskrimp. Er moeten meer baby's geboren worden en een campagne, vooral gericht op vrouwen, moet daarbij helpen.

"Als het zo doorgaat, stopt onze natie te bestaan. In 2060 zullen we met de helft minder zijn en dan is het gedaan met ons." Het zijn de woorden van president Aleksander Vucic, bij één van zijn vele toespraken die live op televisie worden uitgezonden en soms uren duren. "Ik wil dat jullie beseffen hoe groot het probleem is waarmee we te kampen hebben."

Krijg kinderen en ontvang geld

De Servische regering is vastbesloten het tij te keren. Vucic kondigde aan dat er geld beschikbaar komt om de bevolkingsgroei te stimuleren. Hoe meer kinderen je krijgt, hoe hoger de maandelijkse bijdrage wordt. Voor een gezin dat een vierde kind krijgt, wordt de uitkering het hoogst: 18.000 dinar (150 euro) per maand gedurende een periode van tien jaar. Het gemiddelde salaris in Servië ligt rond de 400 euro per maand.

Ook het leger zal er alles aan doen om het geboortecijfer omhoog te krijgen, zei minister van Defensie Aleksander Vulin vorige week. Volgens hem kan defensiepersoneel in de toekomst rekenen op meer financiële steun als ze kinderen krijgen. Ook zal defensie vier ivf-behandelingen per werknemer vergoeden.

'Papa, ik wil een broertje'

Om de inwoners over de streep te trekken, is er ook een publiekscampagne in de maak. Afgelopen weken werd er een wedstrijd georganiseerd voor campagneslogans. De winnende slogans waren onder meer: 'Liefde en baby's, dat is wat we nodig hebben', 'Krijg kinderen, wacht niet te lang!' en 'Mama, ik wil niet alleen zijn. Papa, ik wil een broertje".

De slogans leidden meteen tot kritiek. Een aantal vrouwelijke kabinetsleden uitten hun verontwaardiging. "Zulke slogans zijn beledigend voor vrouwen," zei vice-premier Zorana Mihajlovic. "Niemand heeft het recht om vrouwen te bevelen dat ze kinderen moeten krijgen. Of ze de schuld te geven van het lage geboortecijfer en ze te behandelen als broedmachines", zei ze tegen Servische media.

Ook Ana Brnabic, de eerste vrouwelijke en lesbische premier in de geschiedenis van het land, keurde de slogans af. "Het is niet mijn stijl," zei ze. "Slogans kunnen het geboortecijfer niet omhoog halen." De campagneleuzen worden nu heroverwogen.

Een ander probleem is de emigratie van, met name jonge Serviërs naar rijkere landen in Europa, vanwege de hoge werkloosheid (33 procent). Dit wordt de 'brain-drain' genoemd. "Wil je meer baby's en zorgen dat mensen niet vertrekken? Dan moet als staat een gevoel van stabiliteit en financiële zekerheid creëren", zegt Mirjana Rasevic, demografisch onderzoeker bij het Instituut voor Demografie en Sociale Wetenschappen.

De campagne is niet alleen denigrerend naar vrouwen, zegt feminist en publicist Adriana Zaharijevic. Hij heeft ook een nationalistische ondertoon. "Onze president heeft het niet over minder mensen, maar over minder Serviërs", zegt ze. "We horen niks over bijvoorbeeld de Roma, de meest gemarginaliseerde bevolkingsgroep waar de meeste kinderen worden geboren." Het is niet bekend of de Roma, waarvan velen zonder identiteitspapieren leven, ook aanspraak kunnen maken op de kinduitkeringen.

Zaharijevic denkt niet dat de financiële maatregelen die president Vucic uit de kast trekt iets zullen veranderen. "Het zijn lege beloftes. Niemand gelooft in dat sprookje, want er is geen geld in onze staatskas voor zulke uitkeringen", zegt ze. "De overweging om geen of niet meer kinderen te willen, heeft niks te maken met emotie, maar met het tekort aan middelen om kinderen een stabiele toekomst te bieden in dit land."