Berlijnse loterij biedt basisinkomen aan gelukkige winnaars

• Esther Hendriks

  redacteur Bureau Berlijn

De bingomolen draait. Het lijkt een normale bingo- of spelletjesavond op de camping, maar dit keer is de prijs geen knuffelbeer of wasmachine. Aan het eind van deze maandagavond in Berlijn waren achttien mensen de gelukkige winnaars van een basisinkomen. Zij krijgen een jaar lang duizend euro per maand.

Daarvoor hoeven zij geen tegenprestatie te leveren, iedereen kan meedoen. Om een lotnummer te bemachtigen hoefde je slechts je naam in te vullen en een e-mailadres op de website van Mein Grundeinkommen, de particuliere stichting die de loterij organiseert. Een miljoen mensen hadden zich aangemeld.

Het geld voor de basisinkomens is ingezameld via een actie. De afgelopen 3,5 jaar doneerden ruim 90.000 mensen. Het is niet voor het eerst dat Mein Grundeinkommen basisinkomens verdeelt. Wel is het voor het eerst dat er zoveel tegelijk worden aangeboden. "Met de achttien uitreikingen van vanavond hebben we in totaal 159 basisinkomens verloot", vertelt initiatiefnemer Michael Bohmeyer.

Hij wil op deze manier aantonen hoe een ongedwongen basisinkomen iemands leven kan veranderen. Winnaars vertellen over surfvakanties, het schrijven van een boek en het wisselen van baan. Zolang de donaties blijven lopen kan een loterij worden georganiseerd. "Een basisinkomen voor iedereen zou natuurlijk het beste zijn, maar dat zit er voorlopig niet in."

Sceptische experts

Het idee van een basisinkomen waar je niets voor terug hoeft te doen, komt niet uit de lucht vallen. Al jaren wordt gediscussieerd over basisinkomens en zelfs in de Duitse politiek wordt erover gesproken als vervanging voor een uitkering. Verder dan een testfase, zoals in Finland waar 2000 mensen twee jaar lang een basisinkomen krijgen, komt het voorlopig niet.

Deskundigen zijn sceptisch. De financiering van het basiskomen zou te veel geld kosten en daarbij zou het voor mensen met lage inkomens aantrekkelijk zijn werkloos te blijven. Voorlopig blijft het dus bij een initiatief gefinancierd door een sterke achterban.

Bohmeyer kwam op het idee toen hij zichzelf een jaar lang maandelijks duizend euro uitkeerde bij het internetbedrijf, dat hij zelf oprichtte. "Dat heeft mijn leven zo veranderd. Ik had opeens de ruimte en tijd me te ontwikkelen. We willen dat nu voor andere mensen ook doen en uitzoeken hoe het een leven kan veranderen."

Opnieuw proberen

De uitslag werd gisteravond live uitgezonden via internet. Winnaars konden zo direct zien of het nummer van hun lot uit de bingomolen kwam. Deze keer gaat het geld onder anderen naar iemand die op zoek is naar woonruimte en iemand die graag een keer op vakantie wil. Opgaaf van reden is niet nodig. Sommige deelnemers hebben zelfs geen foto bij hun aanmelding gezet of aangegeven waarom ze meedoen.

De Duitse Jerry was vorig jaar de winnaar. Hij heeft het geld vooral gebruikt om cursussen te doen en te reizen. "Dat is toch wat ik het liefste doe", zegt hij. De verliezers kunnen het de volgende keer opnieuw proberen. Op de website van het initiatief is te zien dat het 160e basisinkomen alweer voor een vierde is gefinancierd.