En ook nu blijft hij aan de macht: een overzicht van 18 jaar Poetin

• David Jan Godfroid en Iris de Graaf

Morgen gaan de Russen naar de stembus. En terwijl er nog gestemd moet worden, maakt Vladimir Vladimirovitsj Poetin zich al klaar voor zijn vierde termijn als president van Rusland. Wie is de man die als bijna twintig jaar als de machtigste man van Rusland wordt gezien?

Het korte overzicht van dit artikel zie je in deze video:

Deel 1: De jonge jaren

Poetin wordt geboren in Leningrad - nu St. Petersburg - op 7 oktober 1952. Hij groeit op in een gemeenschappelijk appartement, doet veel aan sport, en is erg succesvol in judo.

Hij gaat rechten studeren. In 1975 studeert hij af. Van jongs af aan wil hij geheim agent worden. Niet lang na zijn afstuderen begint hij zijn carrière bij de KGB als inlichtingenofficier. Hij wordt naar Oost-Duitsland gestuurd en werkt jarenlang in Dresden.

In 1983 trouwt hij met Ljoedmila, een stewardess die Duits heeft gestudeerd. Ze krijgen twee dochters, Masja en Katja.

In augustus 1996 verhuist het gezin naar Moskou. Daar krijgt Poetin onder president Jeltsin de leiding over de betrekkingen van het Kremlin met de regionale regeringen. In juli 1998 keert hij terug naar zijn oude liefde, en wordt hij directeur van de inlichtingendienst FSB, de opvolger van de KGB.

Een paar maanden later wordt Poetin door Jeltsin benoemd tot premier. Vanuit deze positie stuurt hij in oktober 1999 extra Russische troepen Tsjetsjenië in om een eind te maken aan het verzet van islamitische opstandelingen.

Op 31 december 1999 treedt Jeltsin af en wordt Poetin benoemd tot waarnemend president.

Deel 2: Het presidentschap

Bij de verkiezingen in maart 2000 wordt Poetin verkozen tot president van Rusland. Hij wordt beëdigd op 7 mei 2000. "We hebben allemaal hetzelfde doel, namelijk een sterk Rusland", zegt hij dan.

In zijn eerste jaren als president probeert Poetin vooral intern de boel stabiel te krijgen. Tussen 2000 en 2004 gaat hij de strijd aan met invloedrijke oligarchen. Hij sluit een deal waarbij ze hun geld kunnen houden, maar moeten beloven zich buiten de politiek te houden. In 2004 wordt Poetin opnieuw gekozen tot president.

Aan die positie komt een einde in 2008. Poetin mag zich dan niet meer verkiesbaar stellen, omdat de Russische grondwet maximaal twee opeenvolgende termijnen toestaat. Dat jaar volgt Dimitri Medvedev hem op.

Toch behoudt Poetin een invloedrijke positie: hij wordt meteen door Medvedev benoemd tot premier. Zijn invloed gebruikt hij bijvoorbeeld bij de beslissing om buurland Georgië binnen te vallen, als reactie op hun inname van Tschinvali, de hoofdstad van de regio Zuid-Ossetië.

In maart 2012 wordt Poetin voor de derde keer als president verkozen. In mei wordt hij beëdigd, weliswaar na veel protest en beschuldigingen over verkiezingsfraude.

Een jaar later scheiden Poetin en zijn vrouw Ljoedmila na een huwelijk van dertig jaar. Volgens Ljoedmila is het huwelijk over omdat ze elkaar bijna niet meer zien. "Vladimir gaat op in zijn werk, de kinderen zijn de deur uit: we leven eigenlijk langs elkaar heen", zegt ze tegen de Russische pers.

In dat jaar bekoelt ook de relatie tussen de VS en Rusland, vooral nadat Rusland asiel had verleend aan Edward Snowden. De klokkenluider wordt in de VS gezocht omdat hij geheime informatie van de NSA lekte via WikiLeaks. Als reactie zegt president Obama een gepland bezoek aan Poetin in augustus 2013 af.

Datzelfde jaar krijgt het beleid van Poetin over homoseksualiteit vooral internationaal veel kritiek. De president maakt het illegaal voor homoseksuele stellen om een kind te adopteren. Ook verbiedt hij het uitdragen van 'niet-traditionele seksuele relaties'.

Daarnaast grijpt Poetin in 2013 de kans om zichzelf en Rusland internationaal op de kaart te zetten door zich te mengen in het conflict in Syrië. De Amerikaanse president Obama had gedreigd in te grijpen als Syrië chemische wapens tegen de rebellen zou inzetten, maar toen puntje bij paaltje kwam, deed de VS niets. Poetin sprong in dat gat en trok daarmee het internationale initiatief naar zich toe. Een jaar later krijgt hij daarvoor een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede.

In februari 2014 stuurt Poetin gewapende 'groene mannetjes' naar de Krim, waar zij strategische posities bezetten en directe steun geven aan groepen die zich van Oekraïne willen afscheiden. Dat leidt tot veel ophef in Europese landen en de VS. Zij accepteren het referendum niet waarin de meerderheid van de Krim-inwoners stemt voor aansluiting bij Rusland.

Op 18 maart 2014 annexeert Rusland de Krim. Een reeks van EU- en VS-sancties tegen Rusland begint. Poetin erkent later dat de 'groene mannetjes' inderdaad Russische militairen waren.

Deel 3: internationale spanning

Vanaf april 2014 laait de oorlog in Oost-Oekraïne op. Poetin ontkent Russische militaire betrokkenheid, al wordt breed aangenomen dat daarvan wel degelijk sprake is. Poetin verklaart dat "Rusland landgenoten, waar dan ook ter wereld, actief zal verdedigen". Het parlement, de Doema, neemt een wet aan die dat toestaat.

Op 17 juli 2014 werd een Boeing 777 van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten. Er wordt veel gespeculeerd over de rol van Rusland bij het afschieten van de Buk-raket waarmee het vliegtuig werd neergehaald. Het internationale onderzoeksteam JIT concludeert dat die Buk-installatie uit Rusland komt, maar het Kremlin ontkent elke betrokkenheid. Poetin verschijnt veel in het nieuws met steunbetuigingen voor de slachtoffers.

In september 2015 verrast Rusland de wereld met bombardementen op Syrië door de Russische luchtmacht. Op verzoek van president Assad, zegt het Kremlin. Volgens Poetin zijn de acties gericht op het aanvallen van IS en andere extremistische moslimorganisaties, maar volgens internationale analisten bombarderen de Russische vliegtuigen iedereen die zich tegen Assad heeft gekeerd.

Dan de verkiezingen in Amerika. In december 2016 zegt een anonieme CIA-official dat hij "met grote zekerheid kan zeggen dat Poetin persoonlijk betrokken was bij het beïnvloeden van de Amerikaanse verkiezingen".

De computers van de Democratische Partij zouden vanuit Rusland zijn gehackt. Er zou via Wikileaks belastend materiaal over Hillary Clinton aangeleverd zijn, die Trump's positie zou versterken. Ook zou Rusland via nepnieuws en manipulatie via sociale media hebben geprobeerd de verkiezingen te beïnvloeden. Poetin ontkent alle beschuldigingen.

In december 2017 zegt Poetin dat hij zijn troepen na twee jaar terugtrekt uit Syrië, tenzij terrorisme weer oplaait in het gebied. Later zal Poetin nog een paar keer terugtrekking aankondigen, zonder dat het er echt van komt. Rusland behoudt hoe dan ook de luchtmachtbasis Latakia en de marinebasis in Tartous.

Ook kondigt hij in december aan dat hij zich opnieuw kandidaat zal stellen voor de presidentsverkiezingen van maart 2018, die van morgen dus.

Begin deze maand kondigt Poetin in een jaarlijkse grote speech een nieuwe generatie kernwapens aan, die niemand ter wereld zou kunnen onderscheppen. "Jullie wilden niet naar ons luisteren. Luister nu maar."

De wereld maakt zich klaar voor de volgende zes jaar Vladimir Vladimirovitsj Poetin.