Kadhafi: sponsor van terrorisme
Het lijkt erop dat Muamar Kadhafi's laatste dagen zijn geteld. De wereld kijkt met afschuw naar het geweld in Libië. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft dit weekend unaniem ingestemd met sancties tegen het regime van Kadhafi. Het opvallendst is de beslissing van de Veiligheidsraad dat het Internationaal Strafhof een onderzoek moet instellen naar acties van het regime tijdens de revolutie.
De laatste jaren onderhoudt de internationale gemeenschap warme banden met de excentrieke dictator, maar dat is niet altijd zo geweest. Vrij snel na zijn aantreden in 1969 omarmt Kadhafi het internationale terrorisme en wordt een internationale paria. Twintig jaar is Kadhafi sponsor van terroristische aanslagen. Een overzicht van het terreur waarvan wordt vermoed dat Kadhafi er direct mee te maken heeft gehad.
Het drama van München 1972
Tijdens de Olympische Spelen van München speelt zich in de nacht van 4 op 5 september 1972 een gijzelingsdrama af. Acht leden van de Palestijnse terreurbeweging Zwarte September gijzelen elf Israëlische atleten in hun appartement. Ze eisen de vrijlating van Palestijnse gevangenen door Israël. Dat land laat direct weten dat dit niet bespreekbaar is.
In de hoop de gijzelnemers te overmeesteren, zet de Duitse politie een val op het vliegveld Fürstenfeldbruck. Maar de gijzelnemers doorzien het plan. De gijzeling eindigt in een bloedbad. Alle elf atleten komen om, vijf gijzelnemers vinden de dood. De drie mannen die het overleven worden opgepakt, maar niet voor lang.
Op 29 oktober wordt een vliegtuig van de Duitse maatschappij Lufthansa gekaapt. De eis: vrijlating van de gijzelnemers van München. De Duitse regering zet de mannen op een vliegtuig naar Libië, waar ze als helden worden onthaald. Kadhafi zou de hele operatie hebben gefinancierd.
Yvonne Fletcher 1984
Op 17 april 1984 houden Libische dissidenten in Engeland een anti-Kadhafi demonstratie voor de Libische ambassade in Londen. Van tevoren waarschuwen het ambassadepersoneel en Kadhafi voor geweld als de demonstratie doorgaat.
Tijdens de demonstratie wordt er vanuit de ambassade geschoten. De Britse politie agente Yvonne Fletcher, ingezet om de demonstratie te in de gaten te houden, wordt dodelijk getroffen. Het Libische ambassadepersoneel wordt het land uitgezet en Engeland verbreekt alle banden met Libië. Volgens Kadhafi is er geen bewijs dat zijn personeel de moord heeft gepleegd.
La Belle 1986
Het is even na middernacht als op 5 april 1986 in de discotheek La Belle in West-Berlijn een bom ontploft. Drie mensen komen om en meer dan 200 mensen raken gewond, onder wie veel Amerikanen. De discotheek is populair bij Amerikaanse militairen gestationeerd in Duitsland.
Als reactie op de aanslag laat de Amerikaanse president Ronald Reagan de Libische steden Tripoli en Benghazi bombarderen. Kadhafi's geadopteerde dochter komt daarbij om. Reagan noemde Kadhafi destijds 'the mad dog from the Middle East'.
Wapenleveranties 1987
De Franse marine onderschept in 1987 in de Golf van Biskaje het koopvaardijschip MV Eksund. Het schip blijkt vol te liggen met wapens bestemd voor de Ierse terreurbeweging IRA. De lading bestaat uit 120 ton wapens en explosieven. Volgens de Britse inlichtingendiensten was dit zeker niet het eerste Libische wapentransport aan de IRA.
Libië levert niet alleen wapens aan de IRA. Kadhafi financiert en levert wapens en explosieven aan tientallen groepen, van rebellenbewegingen in Afrika tot de PLO (Palestine Liberation Organization). In het land zelf richt Kadhafi trainingskampen op. Libische ambassades worden gebruikt voor het plannen van aanslagen en voor wapenopslag.
Lockerbie 1988
Op 21 december 1988 ontploft een bom in het bagageruim van Pan Am vlucht 103. Het vliegtuig wordt uiteen gereten en stort neer op het Schotse plaatsje Lockerbie. Alle 259 mensen aan boord en 11 mensen op de grond komen om. Het toestel was op weg naar New York en de passagiers waren voornamelijk Britten en Amerikanen.
Al snel wijst het onderzoek in de richting van Libië. In 1991 vraagt de Schotse justitie om de aanhouding van twee agenten van de Libische geheime dienst. Libië weigert de mannen over te dragen. Het duurde tot 1998 voordat de twee verdachten worden uitgeleverd. Als eis stelt Libië dat de rechtszaak plaats zou vinden op neutraal terrein. Dat werd Nederland, Soesterberg.
Op 31 januari 2001 wordt één van de twee verdachten, Abdel Basset al-Megrahi, veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. In 2009 wordt al-Megrahi vrijgelaten op humanitaire gronden, hij zou terminaal ziek zijn. Tot grote afschuw van de nabestaanden en vooral Amerika, krijgt hij een heldenonthaal in Libië. Afgelopen woensdag zegt de overgelopen Libische minister van Justitie tegen de Zweedse krant Expressen, dat Kadhafi persoonlijk de opdracht heeft gegeven voor de Lockerbie-aanslag.
UTA 1989
Het is 19 september 1989. Slechts 46 minuten nadat UTA vlucht 772 van Brazzaville, Congo naar Parijs is opgestegen, stort het toestel neer in de woestijn van Niger. Een bomaanslag, waarbij alle 170 inzittenden omkomen. Frankrijk start een onderzoek. Uiteindelijk moeten zes Libiërs voor de rechter verschijnen. Kadhafi weigert de mannen uit te leveren. Ze worden bij verstek veroordeeld.
De opvallendste van de zes is Abdullah Senussi, schoonbroer van Kadhafi en hoofd van de Libische veiligheidsdienst. Het gerucht gaat dat hij degene is Al-Megrahi heeft gerekruteerd voor de Lockerbie-aanslag. Senussi noch de vijf anderen zitten hun straf ooit uit.
Schadevergoeding
Als Kadhafi in 2003 weer bij de internationale gemeenschap in een goed daglicht probeert te komen, accepteert de Libische regering verantwoordelijkheid voor verschillende aanslagen. Kadhafi heeft nooit toegeven dat hij iets met de aanslagen te maken heeft gehad. Wel betaalt Libië de afgelopen jaren miljoenen aan schadevergoedingen.
In 2003 krijgen de nabestaanden van de Lockerbie-aanslag geld. In 2004 betaalt Libië 35 miljoen dollar schadevergoeding voor de aanslag in discotheek La Belle. In datzelfde jaar sluit Frankrijk een overeenkomst voor schadevergoeding voor de aanslag op UTA 772. Libië betaalt 170 miljoen dollar, één miljoen per slachtoffer.