Terugkeer thuiszitter erg moeilijk, maar initiatieven bieden hoop
Het aantal thuiszitters (leerlingen die langer dan drie maanden geen onderwijs krijgen) daalt niet en dat is een probleem, zegt het kabinet. Tientallen ouders hebben zich na een oproep gemeld bij de NOS omdat zij zich herkenden in die problematiek. Rode draad in die reacties is de lastige zoektocht naar maatwerk in het onderwijs. Maar er zijn ook positieve geluiden te horen over initiatieven die zijn opgezet om thuiszitters te helpen.
Alle kinderen zijn anders - en wat zij nodig hebben ook. Het ene kind heeft ingewikkelde medische zorg nodig, het andere uitdagendere leermethoden of specialistische begeleiding. En dat vraagt kennis en inzet, die vaak beide moeilijk te krijgen zijn: "Maatwerk vinden we terug in de folders en op de websites, maar in de praktijk wordt dit niet uitgevoerd", schrijft een van de ouders.
Schooltrauma
Een kind dat thuiszit, zet vaak het hele gezin onder druk: "Je kind af zien takelen, je gezin in crisis hebben en dan nog vechten is zo zwaar." Ouders geven ook aan dat ze zich niet gehoord voelen. "Je komt op een eenzaam eilandje terecht en je moet het maar zien te redden."
Veel ouders zeggen dat hun thuiszitter door verkeerde hulp een schooltrauma heeft. Dat maakt terugkeren naar school extra lastig, vinden zij. "Op het moment dat deze kinderen beschadigd thuis komen te zitten, zijn er goede specialisten nodig om deze kinderen te helpen. En dan is nog meer die flexibiliteit voor maatwerk nodig om kinderen weer leerbaar te krijgen", zo schrijft een ouder.
Om die terugkeer makkelijker te maken zijn de laatste jaren meerdere initiatieven opgezet. Deze nieuwe maatwerk-initiatieven zorgen voor veel positieve reacties.
Zo heeft 's Heeren Loo Noord-Oost Nederland anderhalf jaar terug een schooltje opgezet om thuiszitters op te vangen. Met psychologen en gedragswetenschappers worden ze voorbereid op een terugkeer naar school. "In ons programma staat de zorg echt voorop", vertelt Geert Willem Kloppenburg, een van de medewerkers van het initiatief. In de klas zitten momenteel 12 kinderen, volgend jaar 17. Twee kinderen zijn alweer doorgestroomd naar een school.
De ouders, scholen en leerplichtambtenaren zijn ontzettend positief. "Een ouder van een uitgestroomde leerling vertelde me dat zijn zoon eindelijk weer lekker in zijn vel zit na al die tijd", vertelt Kloppenburg. Toch moet 's Heeren Loo maar een tijdelijke oplossing zijn, gaat hij verder. "Er is veel meer preventief werk nodig om het thuiszittersprobleem op te lossen. De zorg moet in de scholen al worden toegepast."
De ouders zijn heel enthousiast. Een vader is zelfs een taart komen brengen.
In de Droomklas, een initiatief van de Martin Luther Kingschool in Purmerend en de Prinsenstichting, krijgen zes thuiszitters les in schoolse en sociale vaardigheden om de terugkeer naar een school te versoepelen. Dat is ook al een succes: inmiddels zijn twee kinderen doorgestroomd, vertelt een persoonlijk begeleider. "De ouders zijn heel enthousiast. Een vader is zelfs een taart komen brengen."
Het initiatief helpt niet alleen bij de ontwikkeling van de vaardigheden, maar helpt ook de ouders bij de volgende stap. "We gaan bijvoorbeeld samen kijken bij de nieuwe plek, of regelen een meeloopdag." De kracht van het initiatief is de kleine klas, vertelt de begeleider. "In het normale onderwijs, en zelfs nu al in het speciale onderwijs, zijn er alleen maar grote klassen. Hier, in de kleine klassen, is er genoeg aandacht om die basisvaardigheden weer onder de knie te krijgen."
Ook het Mauperthuis was een succes: daar gaan inmiddels dankzij subsidies en fondsen zeven thuiszitters weer naar school.
Andere ouders zeggen dat ze het onderwijs noodgedwongen zelf organiseren. Zoals een moeder die in een leegstaand lokaal zelf passend onderwijsmateriaal organiseerde voor haar zoon, of ouders die zelf thuisonderwijs geven.
'Registraties kloppen niet'
Volgens een aantal betrokkenen zouden er meer kinderen thuiszitten dan de officiële registraties uitwijzen. De ene thuiszitter staat geregistreerd als 'ziek', de ander als 'risicoleerling'. Er is ook een groep leerlingen die gehele leerplichtvrijstelling krijgt. Volgens juridisch adviseur Onderwijsrecht Katinka Slump groeit het aantal kinderen in deze categorie van 1378 in 2003 tot 5573 in 2017.
(Te) slim
De onderwijsjuriste zegt dat een deel van die groei komt doordat hoogbegaafde kinderen vaker onder die regeling terechtkomen. Ook in de reacties die binnenkwamen bij de NOS, gaat het in veel gevallen om kinderen met een hoog IQ, die geen passende leeromgeving vinden.
"Er zitten veel kinderen thuis met complexe intelligentie en de overheid doet niets", zegt moeder Larissa bijvoorbeeld. Haar zoon Giel is hoogbegaafd en 8 jaar oud: "Mijn zoon is volgens zijn school 'klaar met basisonderwijs' en moet naar het atheneum. Maar hij is 8 en gelooft nog in Sinterklaas."
