Ben jij nog mijlenver verwijderd van je pensioengerechtigde leeftijd van 67, 68, 69 of zelfs 70 tegen die tijd? Grote kans dat je bij het woord 'pensioen' al wilde afhaken. Niet het meest sexy onderwerp. Maar nu je er toch nog bent, lees dan maar even verder.
Het gaat namelijk om jouw geld. Veel geld. Nu nog een ver-van-je-bed-show, want dat geld staat nog lang niet op je rekening. Maar als je vast werk hebt, betaal je er nu al wel flink voor. Dus het nieuwe pensioenstelsel dat eraan zit te komen, is juist voor jou heel belangrijk.
Het pensioenstelsel moet met zijn tijd mee.
"Toen ik 25 was, was ik er ook totaal niet mee bezig", zegt minister Koolmees van Sociale Zaken. Maar volgens hem moet een nieuw stelsel juist draagvlak hebben onder jongeren.
Nederland heeft momenteel een van de beste pensioenstelsels ter wereld, maar het is hoog tijd voor een onderhoudsbeurt. "Het moet met zijn tijd mee, zodat ook jongeren een goed pensioen kunnen opbouwen."
Alle generaties, jong én oud, hebben nu reden tot zorgen over hun pensioen. De pensioenen van ouderen blijven al zeven jaar achter bij de ontwikkeling van de prijzen en jongeren zijn bang dat er straks niets meer voor ze overblijft.
Hoe werkt het nu?
Ben je in loondienst, dan gaat vrijwel altijd 20 procent van je salaris op aan pensioenpremie. In een volle werkweek werk je dus één hele dag voor je oude dag. Dat geld gaat in de grote pot van je pensioenfonds en wordt belegd. Jong en oud krijgen nu voor dezelfde premie evenveel pensioen.
Dat werkte altijd prima, toen iedereen 40 jaar lang bij dezelfde werkgever zat. Maar de arbeidsmarkt is veranderd, er zijn een miljoen zzp'ers, Nederland vergrijst en het allerbelangrijkste: we leven gemiddeld een stuk langer. Het komt erop neer dat er relatief meer gepensioneerden zijn dan mensen die premie inleggen.
Praten
Om te voorkomen dat de goedgevulde pensioenpot van 1300 miljard euro (!) in de toekomst leeg raakt, de miljoen zzp'ers straks niets hebben gespaard en dat de ouderen van de toekomst in armoede moeten leven, wordt er gezocht naar een nieuw pensioenstelsel.
Dat gebeurt bij de Sociaal-Economische Raad (SER), adviesorgaan van de overheid. Daar praten vakbonden, werkgevers en pensioenbestuurders al meer dan vijf jaar over een pensioencontract. Na veel schaven ligt er nog één variant op tafel, die van individuele potjes.
Het idee is dat iedere werknemer een pensioen opbouwt in een eigen potje. Zo moet iedereen een beter inzicht krijgen in hoeveel geld er voor hem of haar in kas is. Ook moet het makkelijker worden om dat potje mee te nemen als je van baan verandert, zegt hoogleraar sociale zekerheid Kees Goudswaard.
"Veel jongeren vinden het raar dat je nu niets te zeggen hebt over je pensioeninleg." Bij het nieuwe stelsel moet je precies kunnen zien wat je inlegt, wat ermee gebeurt en waar je uiteindelijk op kan rekenen.
Doorsnee ... wat?
Ook belangrijk: in het nieuwe stelsel willen ze de zogenoemde 'doorsneeregeling' afschaffen. Nu bouwen jong en oud voor dezelfde premie evenveel pensioen op. Dat is volgens het kabinet niet eerlijk, omdat het geld dat jongeren inleggen veel langer gebruikt kan worden om te beleggen. En dus technisch gezien meer waard zou moeten zijn.
Als-dan-vragen sla ik liever over.
"Nu zit er dus een flinke overdracht van jong naar oud in het huidige stelsel," zegt Goudswaard.
Gaat het lukken?
Toch is het nog lang niet zeker dat het gaat lukken om een nieuw stelsel te krijgen. Want bij zo'n overgang gaat het om miljarden. Dat is niet zozeer een kostenpost, het is meer de vraag hoe alle centen worden herverdeeld. De vraag is natuurlijk hoe je dat doet, zonder dat iemand erop achteruitgaat.
Koolmees heeft alle partijen aan de pensioentafel tot 1 april gegeven om met een voorstel te komen. En lukt dat niet, wat dan? "Ja... als dan...", zegt Koolmees. "Als-dan-vragen sla ik liever over."
En zzp'ers dan?
De meeste zzp'ers bouwen geen pensioen op, wat het kabinet ziet als een mogelijk toekomstig armoedeprobleem. Daarom wordt er bij de SER ook gesproken over de mogelijkheden van een verplicht pensioen voor alle zelfstandigen. De vakbonden zijn voor en willen dat alle zzp'ers uiteindelijk meedoen.
Werkgevers herkennen dat er meer sociale zekerheden moeten komen voor deze groep. Toch zijn ze een stuk huiveriger omdat het inhuren van zzp'ers duurder zal worden.