Amerikaanse overheid op slot. Maar wat betekent die shutdown?
Mitchell van de Klundert
redacteur Online
Mitchell van de Klundert
redacteur Online
Donald Trump is vandaag één jaar president van de Verenigde Staten, of zijn het meer de Verdeelde Staten? De viering van zijn eerste jaar in het Witte Huis valt in elk geval samen met een politieke crisis die niet beperkt blijft tot het Capitool, maar ook de gewone Amerikaan gaat raken.
Republikeinen en Democraten slaagden er vannacht niet in om vóór de deadline (middernacht in Washington D.C., 6.00 uur Nederlandse tijd) overeenstemming te bereiken over een nieuwe begroting voor de federale overheid. En zonder dat geld valt de overheid stil, een 'shutdown'. Het directe gevolg: honderdduizenden ambtenaren worden niet langer betaald.
Tal van overheidsinstellingen komen stil te liggen, want van ambtenaren wordt niet langer verwacht dat ze op hun werk verschijnen. Het gaat in eerste instantie om mensen die werken voor musea en de nationale parken. Ook grote instellingen als het milieuagentschap en diensten voor onderwijs en huisvesting gaan grotendeels op slot.
De shutdown geldt niet voor alle overheidsinstellingen, zegt NOS-correspondent Arjen van der Horst. "De essentiële diensten gaan door. Je moet dan denken aan instellingen die belangrijk zijn voor de nationale veiligheid, het leger en de luchtverkeersleiding. Ook medische diensten gaan door."
De ambtenaren die werken voor die essentiële diensten krijgen ook niet doorbetaald, maar van hen wordt wel verwacht dat ze op hun werk verschijnen. "En dat zullen ze ook zeker doen", zegt Van der Horst. "Als er later alsnog een deal komt, dan is het in principe zo dat ze met terugwerkende kracht worden betaald." Die compensatie achteraf geldt dan voor alle ambtenaren.
De vraag blijft nog even welke overheidsdiensten precies dichtgaan. Hier wordt nog over vergaderd. Het gaat in ieder geval alleen om federale overheidsinstellingen, de ambtenaren van de afzonderlijke staten worden gewoon doorbetaald. De enige uitzondering is Washington D.C., die stad valt onder het beheer van het Amerikaanse Congres.
Als je nu Washington D.C. wil bezoeken, dan is dat een slecht plan.
Van der Horst verwacht dat de musea in de hoofdstad en alle nationale parken als eerste dichtgaan. "Als je nu Washington D.C. wil bezoeken, dan is dat een slecht plan. Alle musea zijn er gratis, maar gaan nu dus dicht." Daarna volgen mogelijk douanediensten. "De ernst van de shutdown neemt toe naarmate het langer duurt, en als het heel lang duurt dan komen ook de essentiële diensten in gevaar."
Dan is er nog de vraag of specifieke operaties zoals het Rusland-onderzoek van speciaal aanklager Mueller door blijven gaan. Ja, zegt een woordvoerder. "Alle werknemers van het kantoor van de Speciale Aanklager zijn vrijgesteld."
Nu al wordt de schade van de shutdown geschat op bijna een miljard dollar per dag. Het verlies komt doorat er minder inkomsten uit toerisme zijn en ambtenaren minder geld uitgeven.
Als ze al een deal bereiken, dan zal het op z'n best een kortstondige deal zijn.
Senatoren proberen in alle haast alsnog een begroting rond te krijgen, maar kans dat dit snel lukt is niet groot. Van der Horst: "Als ze al een deal bereiken, dan zal het op z'n best een kortstondige deal zijn. Iets van een toezegging over immigratie en een begroting die met vier weken wordt verlengd. De hete aardappel zullen ze voor zich uitschuiven."
Die hete aardappel is een meerjarenbegroting voor de overheidsfinanciën waar ook een immigratieplan aan zit gekoppeld. Zowel Democratische als Republikeinse senatoren willen zo'n begroting en plan, maar komen er dus samen nog niet uit.
President Trump zette de zaak onlangs op scherp door de regeling voor de 'Dreamers', zo'n 700.000 mensen die als kind illegaal naar de VS zijn gekomen, af te schaffen. Zij moeten nu de VS verlaten. De Democraten hebben de afgelopen weken gezegd niet voor een begroting te zullen stemmen, zolang er geen afspraken zijn gemaakt voor deze groep.
Trump 'pissed off'
Koortsachtig zal dit weekend verder worden gezocht naar een oplossing. Als die er niet komt, hebben veel Amerikanen maandag een probleem.
En Trump? "Ja, die is pissed off", zegt Van der Horst. "Hij wilde naar zijn buitenverblijf in Florida voor een feest vanwege zijn eerste jaar als president."
