Voor de echte kebab-liefhebber was het even schrikken bij het zien van deze krantenkoppen: 'Het einde dreigt voor döner kebab', 'Döner kebab mogelijk met uitsterven bedreigd' en 'Uw broodje döner is in gevaar'.
Maar het bleek mee te vallen. Vandaag stemde het Europese Parlement in het voordeel van het broodje döner. Wat was er precies aan de hand en hoe acuut werd de snack bedreigd?
Vleesspiezen
De grote vleesspiezen waar ze in de kebabzaak reepjes van snijden, komen meestal uit een fabriek. Daar rolt de döner bevroren en in folie gewikkeld van de band. En om het vlees compact, sappig en ook lang houdbaar te maken, gebruiken fabrikanten vaak fosfaat.
Fosfaat is een mineraal dat van nature in veel voedsel voorkomt. Het zit bijvoorbeeld in melkproducten, vis en vlees. Volgens het Voedingscentrum krijg je bij een normaal voedingspatroon er eigenlijk nooit te veel van binnen.
Het toevoegen van fosfaat is verboden, wat is vastgelegd in Europese wetgeving die al langer bestaat. Al is er voor een klein aantal producten een uitzondering gemaakt. De stemming in het Europees Parlement ging erover of deze uitzondering ook gaat gelden voor döner kebab.
Papieren werkelijkheid
Maar in de praktijk gebruikten de meeste producenten het fosfaat al. Uit een rondgang langs een aantal grote dönerproducenten blijkt dat fosfaat vrijwel altijd wordt gebruikt om het vlees goed op het spit te houden. "Het zit in een kleine hoeveelheid in de kruidenmix die wij gebruiken", vertelt een van de fabrikanten.
Yusuf Alici ziet als eigenaar van een goedlopende snackbar dagelijks de broodjes döner over zijn toonbank vliegen. "Er zit een klein beetje fosfaat in mijn döner, maar net zo goed in andere bevroren vleesproducten. Het is flauw dat het alleen over döner gaat, terwijl fosfaat bijvoorbeeld ook in cola zit."
De NVWA zegt dat er in Nederland geen wetgeving is en dat ze niet controleren op het toevoegen van fosfaat. Dat is gek, want die wetgeving is er dus wel, maar ligt op Europees niveau.
Als je gezond bent, plas je fosfaat weer uit.
Gezondheidsricico's
Fosfaat is de afgelopen tijd in een wat slechter daglicht komen te staan. Dat nierpatiënten er niet te veel van moeten eten was bekend, maar ook voor gezonde mensen zouden grote hoeveelheden fosfaat uiteindelijk kunnen leiden tot hart- en vaatziekten. Dat blijkt in ieder geval uit een onderzoek uit 2012.
Gerjan Navis houdt zich als hoogleraar Nefrologie bezig met nieraandoeningen. "Als je gezond bent, plas je fosfaat weer uit", vertelt zij. "Maar als er ook maar iets met je nierfunctie is, wordt het een probleem. Dan plas je het onvoldoende uit en maken je nieren een stof aan die slecht is voor hart- en bloedvaten."
Maar moeten dönerliefhebbers zich nou zorgen maken? Nee, in principe niet. De Europese voedsel- en warenautoriteit vindt dat er eerst meer onderzoek moet komen om vast te stellen dat gezonde mensen ook gevaar lopen als ze veel fosfaat binnen krijgen. Dat onderzoek komt er ook, maar het duurt nog even voordat de resultaten er zijn.
