Nederlands 'geboortekaartje' Australië gered van verval

Een van de eerste landkaarten van Australië is hersteld en vanaf morgen te zien in de Nationale Bibliotheek in Canberra. Het "geboortekaartje" werd in 1663 gemaakt door de Nederlandse cartograaf Joan Blaeu.

Van deze kaart, van 118 bij 152 centimeter, zijn slechts enkele exemplaren bekend. Dit exemplaar werd in 2010 in Zweden gevonden in de opslag van een overleden boekhandelaar. De Nationale Bibliotheek kocht de kaart voor 400.000 euro op een veiling.

De kaart was in slechte staat. Het papier was vermolmd, de inkt vervaagde. De afgelopen jaren hebben Australische experts de kaart zorgvuldig gerestaureerd.

Archipelagus Orientalis (de oostelijke archipel) was gemaakt op basis van de nieuwste ontdekkingen in het gebied, dat in de Gouden Eeuw nog Nova Hollandia werd genoemd. Zo wordt voor het eerst Tasmania afgebeeld, onder de naam Anthoni van Diemens Landt. Ook zijn er gedetailleerde afbeeldingen van Indonesië.

Hoewel de contouren van Australië al duidelijk zijn te herkennen, zijn er ook nog veel witte vlekken. Zo is de oostkust van het werelddeel nog onontgonnen gebied, zit Nieuw-Guinea nog vast aan het continent en is Nieuw-Zeeland slechts een onbestemde schaduw. Aan de randen van de kaart staan details over de reizen in het gebied.

Bijna een eeuw lang werden alle andere kaarten gebaseerd op de informatie die Blaeu had gekregen van de VOC. Omdat de Nederlanders Indië boven Australië verkozen, duurde het tot de eerste reis van James Cook in 1768 dat er nieuwe metingen uit het gebied kwamen.