Goedkoop, lawaaiig, populair en vervuilend: de Filipijnse jeepney
Ze zijn wereldberoemd en niet weg te denken uit het Filipijnse straatbeeld; de jeepneys. Het zijn versierde en felgekleurde megajeeps met een oude rammelbakmotor onder de motorkap. Ze zijn goedkoop en handig, maar door de zwarte, stinkende rookpluimen die uit de uitlaat komen ook zeer vervuilend.
Hier gaat de Filipijnse regering iets aan doen. In 2020 moeten alle 180.000 iconische wagens in het land zijn vervangen door milieuvriendelijke minibusjes. Deze nieuwe busjes moeten elektrisch zijn of voldoen aan de Europese emissiestandaard.
Cultureel erfgoed
Sommige jeepneys rijden al rond sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Amerikanen lieten toen de afgedankte jeeps achter. Creatieve Filipijnen hebben die voertuigen in gebruik genomen, opgeknapt en gedecoreerd met allerlei toeters en bellen. Zo werd de jeepney geboren als transportmiddel. Al snel groeide het vervoermiddel uit tot een statussymbool voor de lokale bevolking.
Jeepneys zijn het goedkoopste transportmiddel in de Filipijnen. In de hoofdstad Manilla kost een ritje ongeveer 0,04 euro per kilometer. De wagens hebben geen airconditioning of ramen die je beschermen tegen de hitte en het lawaai.
De kleurrijke voertuigen worden voornamelijk gebruikt door de arme bevolking die bepakt tegen elkaar aan zit. De middenklasse en rijke bevolking hebben hun eigen transportmiddel of maken gebruik van grote bussen of treinen.
"Het zal waarschijnlijk toch wel gebeuren dat de Filipijnen de nieuwe busjes weer eigen maken", denkt correspondent Michel Maas. "Londen zou ook heel anders zijn zonder de zwarte taxi's en rode dubbeldekkers. Hetzelfde geldt voor de jeepney op de Filipijnen."
Een modern busje kost ongeveer 30.000 euro. Dit bedrag is echter te hoog voor veel jeepney-eigenaren. Zij verdienen namelijk rond de 17 euro per dag en kunnen het zich niet veroorloven om het nieuwe busje te kopen.
Wel kunnen zij een lening bij de overheid krijgen, maar het bedrag is dan eigenlijk nog te hoog om de lening ooit af te kunnen betalen. Hiervoor gaan zij dan ook de straat op. "Onze jeepney, ons cultureel erfgoed". Zo luidt het bij de protesten.
Naast de jeep moet ook de manier van betalen moderner. Waar men nu nog de chauffeur met contant geld betaalt, wil de regering dat men voortaan elektronisch betaalt met een automatische kaartlezer.
"Dit zal nog meer problemen met zich meebrengen", zegt correspondent Michel Maas. "Vooral de arme bevolking maakt gebruikt van de jeepney. Zij kunnen geen chipkaart aanschaffen en hebben ook geen bankrekening".
De Filipijnse overheid neemt steeds meer maatregelen om het land moderner te maken. President Rodrigo Duterte noemt dit project één van zijn paradepaardjes. Hij heeft meerdere keren in klare taal laten weten dat de jeepneys moeten verdwijnen. Ook heeft hij gedreigd de eigenaren op te pakken als zij niet overgaan op de moderne busjes.