Oranje: herinneringen aan de donkere jaren 80
Voor de tweede keer op rij kwalificeerde het Nederlands elftal zich niet voor een eindronde. In 2016 miste Oranje het Europees kampioenschap in Frankrijk en komende zomer is de ploeg niet aanwezig op het wereldkampioenschap in Rusland.
De gedachten gaan dan snel terug naar de jaren 80. Toen ontbrak Oranje maar liefst drie keer op rij op een eindtoernooi.
1982: geen wereldkampioenschap in Spanje
Na het mislukte EK van 1980 kende Oranje onder leiding van Jan Zwartkruis in de kwalificatie voor het WK een dramatische start. Met maar liefst vier debutanten (Joop Hiele, Ron Spelbos, Jan van Deinsen, Toine van Mierlo) ging Oranje met 2-1 onderuit tegen Ierland en daarna volgde ook nog een 1-0 nederlaag in België.
Zwartkruis trok zijn conclusies en diens opvolger Kees Rijvers greep met onder anderen Johan Neeskens, John Rep en Ruud Krol terug op oude waarden uit de jaren zeventig. Zijn aanpak werkte en Oranje kreeg kwalificatie weer in eigen hand.
Bij een zege op Frankrijk in Parijs had Nederland het WK-ticket te pakken en bij een gelijkspel was een beslissingswedstrijd noodzakelijk. Het werd een 2-0 nederlaag, ingeleid door een vrije trap van Michel Platini. Daarmee miste Oranje voor het eerst sinds 1972 een groot toernooi. Het einde van een tijdperk, het begin van de magere jaren.
1984: geen Europees kampioenschap in Frankrijk
Nog amper bekomen van de uitschakeling voor het WK in 1982, ging het Nederlands elftal op jacht naar eerherstel. De eerste horde op weg naar het EK van 1984 in Frankrijk was IJsland. En daar ging het meteen mis: 1-1.
Zes maanden later ging Oranje in Sevilla met 1-0 onderuit tegen Spanje en leek ook deze campagne ten dode opgeschreven.
Toch rechtten de jonkies van Kees Rijvers de rug. Toen Spanje in november 1983 zelfs met 2-1 verslagen werd, was Oranje weer helemaal terug in de race. De beslissing moest vallen op basis van doelsaldo en daarvoor hadden beide ploegen nog een kans tegen dezelfde tegenstander: Malta.
Op 17 december won Nederland met 5-0 van Malta. Dat betekende dat Spanje vier dagen later met elf doelpunten verschil zou moeten winnen van de eilandbewoners.
Die avond speelde cabaretier Freek de Jonge een voorstelling, die live op televisie werd uitgezonden. Voor zijn toehoorders hield hij de stand bij in Sevilla: "Dames en heren, als allereerste wil ik u graag mededelen dat Spanje-Malta is geëindigd in 12-1."
De zaal begon hard te lachen.
1986: wereldkampioenschap in Mexico weer zonder Oranje
Het Nederlands elftal eindigde in de kwalificatiepoule als tweede achter Hongarije, ondanks een 1-0 zege in Boedapest met de beroemde stift van Rob de Wit. Oranje dwong daardoor wel play-offs af tegen België.
Na een 1-0 verlies in Brussel leek Oranje in Rotterdam het tij te keren door doelpunten van Peter Houtman en De Wit. Vijf minuten voor tijd ging het alsnog mis toen invaller Georges Grün profiteerde van wanorde in de Nederlandse defensie. Hij kopte raak uit een voorzet van Erik Gerets.
"Daar is 'm, daar is 'm! Danke Georges", sprak tv-commentator Rik De Saedeleer de legendarische woorden. Oranje liep de eindronde in Mexico mis en likte wederom zijn wonden.
Eén troost. In 1987 plaatste Oranje zich ongeslagen voor het Europees kampioenschap in Duitsland. De rest is geschiedenis.