FK Qarabag Agdam, vluchteling in het miljoenenbal
Wie denkt dat de Premier League-titel van Leicester City het grootste voetbalsprookje van de laatste jaren is, heeft vast nog nooit gehoord van FK Qarabag Agdam. De kampioen van Azerbeidzjan speelt vanavond om 18.00 uur zijn eerste thuiswedstrijd in de Champions League tegen het AS Roma van Kevin Strootman.
Om de wonderlijke geschiedenis van FK Qarabag te kunnen begrijpen, moeten we terug in de tijd. Het is 2 augustus 1993. Op een smoorhete middag in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe poseert een groep bezwete mannen voor een foto. In hun handen hebben ze een soort diploma, een karige erkenning voor de unieke prestatie die ze zojuist geleverd hebben.
Het jaar 1993 vormt het hoogtepunt van de oorlog tussen Azerbeidzjan en Armenië om Nagorno Karabach. Vier jaar eerder, in de nadagen van de Sovjet-Unie, was de Armeense meerderheid in die regio in opstand gekomen tegen het gezag van de Azerbeidzjaanse sovjetrepubliek. Toen zowel Armenië als Azerbeidzjan in 1992 onafhankelijk werd, was het conflict allang ontaard in een bloedige oorlog. Met de gewone burgers als voornaamste slachtoffers.
Zoals die van Agdam, de grootste stad van de regio aan de voet van de Kaukasische bergen. Voor de oorlog vormde die in meerderheid Azerbeidzjaanse stad een natuurlijke eenheid met de Armeense buren in Nagorno Karabach. Maar in 1993 ligt Agdam al maanden onder vuur vanuit de bergen.
Mortieren slaan in naast veld
Toch wil de voetbalclub FK Qarabag Agdam van geen wijken weten. De voetballers spelen door in hun eigen Imaret-stadion, ook als de mortieren inslaan naast het veld. Ongeloofwaardig? Zeker niet. Er zijn zelfs beelden van.
De club uit Agdam beschikt dat jaar over een bijzonder sterk team, met vooral lokale spelers en een enkeling van buiten. Die zomer wordt in Bakoe zelfs de nationale beker gewonnen. Kort daarna keert het team terug in de hoofdstad. Dit keer staat de landstitel op het spel.
FK Qarabag wint en wordt daardoor voor het eerst kampioen van Azerbeidzjan. Maar de gezichten staan somber. Er is ook niets te vieren. Ruim een week eerder werd Agdam ingenomen door de Armenen. Alle inwoners moesten hals over kop op de vlucht, onder wie de naaste familieleden van de spelers. Een begeleider verloor zijn broer in een poging om de Armeense aanval af te slaan.
Maar dat wisten de spelers toen nog niet. Om de voetballers niet uit hun concentratie te halen, werden ze pas twee dagen voor de wedstrijd geïnformeerd. Naar huis bellen mocht niet, als dat al gekund had in een tijd zonder mobiele telefoons.
Loyaliteit
Nog altijd is FK Qarabag Agdam een vluchtelingenclub, ook al is het nu doorgedrongen tot het miljoenenbal. Jarenlang wisten ze met minimale middelen het hoofd boven water te houden, leunend op de loyaliteit van de spelers van vroeger en de sympathie van de buitenwacht. Nog altijd zit die achtergrond in alle geledingen van de club.
Assistent-trainer Musfiq Huseinov was topscorer in het kampioenselftal van 1993. Middenvelder Gara Garajev werd geboren in de buurt van Agdam en moest als baby op de vlucht voor het oorlogsgeweld. En ook de charismatische aanvoerder Reshad Sadigov heeft een achtergrond in Agdam.
En dat is nog niet alles. Van 2010 tot 2012 speelde Qarabag zelfs in de vluchtelingennederzettingen op een steenworp afstand van de loopgraven. U leest het goed. De oorlog is nooit beëindigd, al wordt het tegenwoordig een slapend conflict genoemd. En de helft van de inwoners van Agdam leeft nog steeds dicht bij het front, vanwaar ze op een heldere dag hun stad kunnen zien verpieteren.
Bij profvoetballers is geen ruimte voor nostalgie. Elke twee weken minimaal vijf uur in de bus zitten voor een thuiswedstrijd, slapen in een spartaanse kamer in het stadion met alleen koud water en enkel een theehuisje aan de overkant ter vermaak. Dat was voor veel spelers toch echt een brug te ver.
Succesverhaal
Dus besloot de club zich definitief in Bakoe te vestigen. Met succes. In 2014 werd FK Qarabag met Leroy George in de basis voor het eerst sinds 1993 kampioen. Daarop volgden nog drie landstitels en drie nationale bekers. Na de uitschakeling van FC Twente in 2014 in de play-offs van de Europa League manifesteerde de Azerbeidzjaanse kampioen zich drie keer op rij verdienstelijk in de groepsfase van de Europa League.
En nu speelt de club zonder grote namen en met het budget van pak 'm beet PEC Zwolle dus in de Champions League. Al is dat te hoog gegrepen, vindt Aslan Kerimov, die in 1993 met het kampioensdiploma in zijn handen stond en pas in 2011 afzwaaide als speler van FK Qarabag.
"Chelsea, Atletico Madrid en AS Roma...", verzucht de voormalig recordinternational die tegenwoordig de wedstrijden van zijn club volgt als tv-analyticus. "Dat verschil is gigantisch. Maar ik weet nog hoe het was in 1993. Misschien, met een beetje hulp van boven, kunnen we verrassen."
Het huidige succes van FK Qarabag Agdam voorkomt dat de spookstad Agdam definitief in de vergetelheid raakt. Daarom was die 6-0 nederlaag bij het Champions League-debuut in Londen tegen Chelsea slechts bijzaak. Maar tegen AS Roma hebben ze de hele natie achter zich. Dit voetbalsprookje is nog lang niet afgelopen.