Dealen met je dialect: zij zijn gewoon kei-trots op hun taal
Ik ben trots op waar ik vandaan kom!
Ze zeggen het zo hard als ze kunnen, want ze menen het. Nederlanders die met dialect spreken en daarover vertellen. We spraken ze de afgelopen weken na een oproep op sociale media. Soms wonen ze al tientallen jaren niet meer in de plaats waar ze het dialect hebben geleerd, maar ze spreken het nog. Hun taal herinnert ze aan waar ze vandaan komen en die herinneringen zijn vaak positief.
Marlene Bakker is zo iemand. "Mijn hele familie komt uit Groningen. Ik ben hier geboren en getogen." Het Groningse dialect voelt voor haar puur, eerlijk en dichtbij. "Je kunt niet liegen in het Gronings." Marlene is dialectzangeres. Sinds een aantal jaar zingt ze uitsluitend in het Gronings en dat voelt goed. "Het spreekt jong en oud aan. De ouderen omdat ze denken dat ons dialect zo behouden blijft en de jongeren omdat ze denken: hé verrek, dat Gronings is mooi."
Je praat wel normaal hé!?
Diny en Mark wonen al 25 jaar in Eindhoven, maar komen oorspronkelijk uit het Zeeuwse Axel. "Wij praten altijd Zeeuws met elkaar. Het voelt als thuis. Het gevoel dat je jezelf mag zijn", zegt Diny. Het stel verhuisde vanwege het werk van Mark.
Hun kinderen van 21, 19 en 12 zijn dus in Eindhoven geboren en getogen. Die vinden het taaltje van hun ouders wel grappig, maar als ze vrienden mee naar huis nemen is het verboden. "Dan zeggen ze: pap, je praat wel normaal hé!?" Natuurlijk doen ze dat, zegt Mark dan op zijn beurt. "Want in het dialect spreken en verstaanbaar Nederlands praten zijn twee verschillende dingen."
In de video hieronder vertellen de trotse dialectsprekers hun verhaal.
Hoe trots dialectsprekers ook zijn, het worden er wel steeds minder. Zeker in steden, maar ook op het platteland voeden ouders hun kinderen minder op in de streektaal.
De 22-jarige Bram Boetzkes werkt naast zijn studie in een café in Maastricht. Hij merkt dat vrienden hun accent verliezen. "Dan gaan ze studeren in het noorden." Ze willen zich zo snel mogelijk aanpassen aan het Hollandse accent en verliezen hun zachte g.
Dat zal bij Bram overigens niet gebeuren want hij blijft de rest van zijn leven in Maastricht wonen. "Ik ben hier geboren en ga hier ook dood."
Ingeborg Nienhuis deed onderzoek naar hoe jongeren hun streektaal in Groningen beleven. Ze was nieuwsgierig of Groningse jongeren hun accent als negatief ervaren. Dat bleek niet zo te zijn.
Meer dan de helft van de ondervraagde scholieren beoordeelde hun accent positief. Bijna niemand schaamde zich voor het Gronings en 84 procent heeft een positief gevoel bij de streek.
Nienhuis heeft hiervoor de volgende verklaring: "Ze zijn trots op hun taal omdat mensen die hun dierbaar zijn ook Gronings spreken. Het heeft daardoor een positieve associatie. Het is jammer dat de taal zijn kleur verliest. Het is een natuurlijk proces. Je moet daar niet dwangmatig aan vasthouden. De uitkomsten van mijn enquête vond ik heel inspirerend. Ik ben ook benieuwd hoe jongeren in de rest van het land dit beleven."
Myriam uit Terneuzen doet in ieder geval niets om haar Zeeuwse 'roots' te verbergen. "Ik ben er trots op. Mijn vader vindt dat ik al veel te veel ABN spreek, terwijl ik voor mijn gevoel echt Zeeuws praat."
Ze volgt een master Rechten aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Ze voorziet daarom wel dat ze haar accent aan gaat passen, mocht ze als advocaat in de rechtszaal cliënten moeten verdedigen. "Ik moet dan wel beter ABN leren spreken."
Voorlopig is ze dat nog niet van plan. "Hoe beter ik mensen leer kennen, hoe meer ik Zeeuws tegen ze praat."
