Rutte bezoekt Veiligheidsraad: 'Nederland staat op de kaart'
Een bordje met Netherlands wordt snel nog even neergezet op de vergadertafel van de Veiligheidsraad. Premier Rutte en VN-ambassadeur Karel van Oosterom zijn in aantocht. Ze komen alvast een kijkje nemen in het beroemde orgaan waar Nederland volgend jaar plaats zal nemen.
De historicus Rutte, wandelend tussen de lichtblauwe stoelen van het 'hoefijzer', spreekt over de rijke geschiedenis en het belang van de Veiligheidsraad. "Een van de beroemdste momenten was voor mijn geboorte. Hier was in 1963 dat beroemde debat over de Cubacrisis, waar de Amerikaanse ambassadeur die grote foto's liet zien."
Wijzend naar de ingang: "Die foto's kwamen binnen door die deur en werden hier neergezet. Daaruit bleek wel degelijk dat de Cubanen met Russische hulp bezig waren lanceerinstallaties te bouwen voor raketten met kernwapens."
De Veiligheidsraad kwam voor het eerst bijeen op 17 januari 1946. Het is het enige VN-orgaan dat bindende resoluties kan opleggen aan de lidstaten. Volgens Rutte speelt de Veiligheidsraad na zeventig jaar nog altijd een cruciale rol bij beslissingen over oorlog en vrede. "Denk aan de debatten over de oorlog in Irak. Voor Nederland waren het debat over MH17 en de toespraak van Frans Timmermans, kort na 17 juli 2014, echt een historisch moment."
Nederland zal op 1 januari toetreden tot de selecte groep landen die lid zijn van de VN-Veiligheidsraad. In plaats van de gebruikelijke twee jaar zal Nederland slechts één jaar lid zijn. Nederland en Italië sloten in 2016 een unieke deal om de zetel te delen. De laatste keer dat Nederland in de Veiligheidsraad zat, was in 1999 en 2000.
Rutte is blij dat Nederland na bijna twintig jaar weer een plek krijgt. "Dit is het meest zichtbare orgaan van VN. Hier wordt gesproken over de inzet van blauwhelmen. Wij hebben daar ideeën over. Wij zijn nu actief in Mali, een missie waar de VN een grote rol in heeft. Wij denken dat dat effectiever en beter kan door meer samenwerking tussen defensie, de diplomatie en de ontwikkelingshulp. Dat soort ideeën kunnen we hier nu inbrengen in de discussies."
In alles wat we internationaal doen proberen we ons in te bedden in sterke internationale structuren, die ervoor zorgen dat wij het land zo veilig mogelijk kunnen houden.
De Nederlandse regering gaat het komende jaar dan ook hard lobbyen voor de hervorming van VN-missies. Maar het is niet het enige onderwerp waarop Rutte inzet als lid van de Veiligheidsraad.
"We hebben ook ideeën hoe we de ring van instabiliteit rond Europa kunnen bestrijden. De belangrijkste taak van de Nederlandse regering is het land veilig houden. In alles wat we internationaal doen, of het nu de NAVO, de EU of de VN is, proberen we ons in te bedden in sterke internationale structuren, die ervoor zorgen dat wij het land zo veilig mogelijk kunnen houden. Maar dan moet je ook meedoen. Je moet niet alleen op het menu staan, maar ook het menu vormgeven."
Premier Rutte was deze week in New York voor de Algemene Vergadering van de VN. In zijn contacten met buitenlandse leiders merkte hij dat er een nieuwe dynamiek is ontstaan met het Nederlandse lidmaatschap in aantocht.
"Wat ik heel bijzonder vond, was dat de premier van Canada de naam kende van onze ambassadeur Karel van Oosterom. Je ziet dat Nederland meer op de kaart staat. Mensen die voor het grote publiek minder bekend zijn, zoals onze ambassadeur, worden nu zichtbaar bij buitenlandse politici."
Een zetel in de Veiligheidsraad geeft macht, maar een tijdelijk lid als Nederland heeft niet dezelfde invloed als de vijf permanente leden, die met een veto beslissingen van de Veiligheidsraad kunnen torpederen. Nederland ondervond dat zelf in 2015 toen Rusland het voorstel voor een VN-tribunaal voor de ramp met MH17 blokkeerde. "Als dat nodig is, zullen wij het onderwerp komend jaar weer aan de orde stellen", belooft de premier.
Rutte betreurt nog altijd het verzet van Rusland. "We zagen dat natuurlijk wel aankomen. Ik heb er toen nog twee lange gesprekken met Vladimir Poetin aan gewijd, maar zoals bekend was dat niet succesvol."
Toch is Rutte niet ontevreden over de internationale aanpak van de MH17-ramp. "We hebben hier succesvol resolutie 2166 voor elkaar kunnen krijgen in 2014. Dat was een belangrijke resolutie met brede steun. Een tribunaal is weliswaar niet tot stand gekomen, maar gelukkig is het nu gelukt met de vijf meest betrokken landen strakke afspraken te maken hoe Nederland de vervolging gaat doen."