Het nieuwe studiejaar is begonnen. Honderdduizenden studenten starten met een opleiding die uiteindelijk moet leiden naar hun droombaan. Maar waar heeft Nederland eigenlijk behoefte aan?
Terwijl de opleidingen op de technische universiteiten uit hun voegen barsten, hebben mbo's namelijk nog altijd moeite om de stukadoor en metselaar van de toekomst te trekken. En dat terwijl de banen in onder meer de techniek, bouw en industrie voor het oprapen liggen.
"Door alle promotie voor de techniek zitten de klaslokalen in het hoger onderwijs overvol", zegt Chris van Bokkum, directeur van Techniektalent.nu. "Maar in het mbo blijft de instroom van nieuwe studenten bij sommige opleidingen echt een probleem."
"Wij hebben de opleiding tot stukadoor en metselaar, maar er heeft zich nog niemand aangemeld", zegt Folkert Potze, directeur techniek van het ROC Nijmegen. "Ik geloof dat er op langer termijn wel minder metselaars nodig zijn, maar nul is wel echt heel weinig."
Volgens het UWV is er in steeds meer verschillende sectoren een tekort. "Op mbo-niveau zien we in de techniek al jaren dat ze bepaalde mensen niet kunnen vinden", zegt arbeidsmarktadviseur Mechelien van der Aalst.
"Maar je ziet nu ook dat er een tekort is aan verpleegkundigen, vrachtwagenchauffeurs, hoveniers en koks. Er komen bij die beroepen te weinig mensen van de opleidingen die het werk kunnen doen."
Het UWV houdt zo goed mogelijk bij in welke beroepen te weinig gekwalificeerde kandidaten rondlopen."Bij deze krapteberoepen zien we dat mensen die naar zo'n baan zoeken vrij gemakkelijk werk vinden", zegt Van der Aalst.
Maar de arbeidsmarktperspectieven worden niet altijd goed meegenomen door jongeren als ze hun opleiding kiezen, vertelt Van der Aalst. "Dat is ook niet zo gek: het moment dat je je opleiding kiest, ben je vaak nog jong. Voor een deel is het ook onwetendheid: ze hebben geen idee wat bepaalde beroepen inhouden."
Campagnes moeten het negatieve beeld van werken in de techniek kantelen, maar volgens Van Bokkum blijft dat lastig: "Een carrière met een snelle auto van de zaak spreekt meer aan dan werken in de fabriek. Ze hebben nog steeds het beeld van vies en zwaar werk, terwijl dit door automatisering is veranderd."
"Mensen onderschatten ook dat het niet de makkelijkste studies zijn", vult Potze aan. "Het gaat om wiskunde, creativiteit en ruimtelijk inzicht. Mensen zouden het wel kunnen, maar zijn toch te bang om de keuze te maken."
Aan de andere kant heb je de studies waar zich massa's studenten voor inschrijven, maar waar de baankansen onzeker zijn. "Ook daar komt echt wel een groot deel van de studenten uiteindelijk aan het werk, maar veel minder makkelijk dan bij de echt kansrijke opleidingen", zegt Van der Aalst. "Ze hebben het moeilijker om werk te vinden op hun eigen niveau en hebben vaker spijt van de opleiding."
"Wij zeggen eigenlijk: kies een studie die bij je past, maar kijk ook naar de arbeidsmarkt. Het is zonde als je niks kunt met dat waar je voor bent opgeleid."