Nederlands veen stoot steeds meer CO2 uit, bijna zo veel als een kolencentrale
Niet alleen auto's en fabrieken stoten CO2 uit, ook veengebieden in Nederland doen dat. En door klimaatverandering zal die CO2-uitstoot uit het veen ook nog eens flink gaan toenemen, mogelijk zelfs met 70 procent deze eeuw. Daarom is het volgens onderzoekers van groot belang dat er wordt gewerkt aan oplossingen.
Op verschillende plekken in Nederland lopen projecten, waarbij onderzocht wordt hoe de uitstoot van broeikasgassen uit veengebieden zoveel mogelijk kan worden tegengegaan. Want Nederland is verplicht om vanaf 2021 die uitstoot uit het veen met ruim een derde naar beneden te brengen.
Als je veen drooglegt, gaat de CO2 de lucht in.
Het probleem met de veengebieden ontstaat bij de afbraak ervan, die is veroorzaakt door het verlagen van de grondwaterstand, vertelt onderzoeker Ko van Huissteden van de VU. Dat verlagen is in veel gebieden gebeurd om landbouw mogelijk te maken. "Doel van onderzoek is dan ook: kun je manieren van landbouw en plantensoorten vinden die de uitstoot uit het Nederlandse veengebied stoppen of misschien zelfs omkeren door te zorgen dat er weer CO2 in de bodem opgenomen wordt? Hier doen we steeds meer kennis over op."
Dat afbraak van veen tot meer CO2 en in mindere mate ook het broeikasgas methaan leidt, is al langere tijd bekend. Maar doordat er meer internationale klimaatafspraken zijn, wordt de uitstoot van veengrond een steeds belangrijkere kwestie. "Als je veen drooglegt, gaat de CO2 de lucht in. We proberen goed te meten om hoeveel uitstoot het gaat en of het proces ook te stoppen is", zegt Van Huissteden.
De CO2-uitstoot van veen in Nederland is te vergelijken met die van een kolencentrale, zegt Jan van den Akker van de Wageningen Universiteit. "Maar wij zijn niet de enigen met dit probleem. Als je kijkt naar heel West-Europa, dan is de uitstoot van al dat veen vergelijkbaar met de uitstoot van België. Dus we hebben het echt over iets wat van belang is."
Oplossingen
"Om in 2050 naar nul uitstoot van broeikasgassen te gaan, moet er nog heel veel gebeuren. Daarom is er nu een versnelling ingezet", zegt Van den Akker. In Europees verband wordt hard nagedacht hoe die natuurlijke uitstoot kan worden aangepakt. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) worden in Brussel op dit moment nieuwe afspraken tussen landen voorbereid.
Al eerder is afgesproken dat de veen-uitstoot verplicht moet worden aangepakt. Volgend jaar zal de Europese Commissie definitief bekend maken hoe dat moet gebeuren.
Een belangrijke vraag daarbij is of je mag compenseren, vertelt Gert Jan van den Born van het PBL. Bijvoorbeeld: omdat tegengaan van uitstoot niet overal kan, vanwege de landbouw, mogen nieuwe bossen worden aangeplant ter compensatie. Waterschappen, provincies en gemeenten bekijken nu intensief samen met boerenorganisaties wat de verschillende opties zijn.
Ook belangrijk is dat sommige delen van het land natter worden, zegt Van Huissteden. "Je zou manieren moeten bedenken waarop je het land nat kunt houden, en toch geschikt kunt houden voor de landbouw." Dat kan bijvoorbeeld met infiltratie van slootwater met zogenaamde onderwaterdrains om de grondwaterstand hoog te houden, iets waarmee al op verschillende plaatsen in Nederland wordt geëxperimenteerd.
Van Huissteden: "Je kunt ook aan meer natuurontwikkeling doen, natte natuurgebieden. Want die geven veel minder CO2 af. En als je ze goed beheert, komt er ook niet veel methaan vrij."
De natuurlijke uitstoot van broeikasgassen is een groeiende bron van zorg. Niet alleen bij ons, uit het veen, maar vooral ook in noordelijker streken met permafrost, permanent bevroren grond. In grote delen van Siberië, Alaska en Canada wordt gemeten dat de bodem warmer wordt, door de opwarming van de aarde.
Hierdoor gaan plantenresten in de bodem, tot voor kort stijfbevroren en opgehoopt tijdens tienduizenden jaren, rotten. Door de bacteriën die daarvoor zorgen, komen er steeds grotere hoeveelheden CO2 en methaan vrij. Die kunnen op hun beurt de opwarming van de aarde flink gaan versnellen.
NOS-collega's Peter Kuipers Munneke en Emil van Oers zijn op dit moment in het uiterste noorden van Canada, om reportages te maken over die verdwijnende permafrost.
Wil je Peter of Emil een vraag stellen? Dat kan vanavond vanaf 20.30 uur op onze Facebookpagina.