Nederlands fornuis moet half miljoen levens in India redden

In India wordt veelal binnenshuis gekookt op brandhout en dat is schadelijk voor de gezondheid. Jaarlijks overlijden daardoor een half miljoen mensen. Nederland en India proberen daar nu samen wat aan te doen, en hebben een rook-reducerend fornuis ontwikkeld.

Het fornuis zorgt ervoor dat de rook niet in het huis blijft hangen, maar wordt afgevoerd. De twee overheden hebben in het project van Nederlandse universiteiten en Indiase ziekenhuizen geïnvesteerd.

"Je ziet het als je met mensen in India praat. Je hoort ze kuchen, je ziet dat ze longziekten hebben. Het is gewoon vreselijk", zegt Onno Van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit van Maastricht. Hij is een van de initiatiefnemers van het project.

Vooral in de sloppenwijken van India is behoefte aan de fornuizen. Dat zag Van Schayck toen hij naar de krottenwijk van Bangalore ging, waar zo'n tachtig families wonen. Hij ging op bezoek bij Marama en Rupa.

De 21-jarige Marama liet aan Van Schayk zien hoe ze normaal, in huis, met lucifers en afvalplastic het vuur aansteekt. "We kunnen niet koken zonder rook in te ademen", vertelde ze. "Gas is te duur en buiten koken kost meer brandhout door de wind."

Rupa gebruikte in haar huis een testmodel van het rook-reducerende fornuis. "Eerst had ik veel last van hoofdpijn en branderige ogen", vertelde ze. "Nu is er nauwelijks rook. Ik heb veel minder last."

"Wat we aan het ontwikkelen zijn is voor de mensen zelf", zegt Van Schayck. "Uiteindelijk geven we alles uit handen, ze moeten het zelf maken. Het is de bedoeling dat de bevolking hier zelfs misschien kleine bedrijfjes omheen maakt."