'Mensen lopen complexe zorg mis door verstikkende bureaucratie'
Mensen die complexe zorg nodig hebben, lopen vast tussen de vele loketten van het huidige zorgsysteem. Een deel van hen blijft daardoor zelfs verstoken van zorg. Dat blijkt uit een inventarisatie van 30.000 meldingen die het afgelopen jaar binnenkwamen bij een aantal grote cliënten- en patiëntenorganisaties.
De meldingen gaan over veel bureaucratie, lange wachttijden, het verdwijnen van voorzieningen en het gebrek aan kennis en deskundigheid bij gemeenten. Bij het Juiste Loket, waar mensen terechtkomen als ze echt zijn vastgelopen tussen alle wetten en loketten, kwamen ruim 3400 meldingen binnen.
Complexe problemen
De meeste mensen bellen over kinderen met complexe problemen, die een beroep doen op jeugdzorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om radeloze ouders die een jong kind met meerdere psychiatrische problemen thuis hebben, maar daarvoor niet op tijd passende zorg geregeld krijgen.
Ook volwassenen die door een levenslange ingewikkelde zorgvraag onder meer zorgwetten vallen, krijgen moeilijk passende zorg. Mensen moeten langs verschillende loketten om hun noodzakelijke zorg en ondersteuning geregeld te krijgen. In enkele gevallen verhuizen melders naar een andere gemeente, om zo wel zorg te krijgen.
Het totaal van 30.000 meldingen is het topje van de ijsberg, zegt belangenorganisatie Ieder(in): "Als mensen vastlopen, moeten ze allereerst al assertief genoeg zijn om te zien dat het zo niet hoort. Daarna gaan ze hun probleem proberen op te lossen. Als dat niet lukt, geeft een deel het op, of gaat in bezwaar. Om ook nog ergens actief een melding te doen, is weer een drempel hoger."
Mensen met een relatief makkelijke zorgvraag weten wél steeds beter bij wie ze daarvoor terechtkunnen. De informatie daarover van bijvoorbeeld gemeenten is duidelijker geworden. Maar hoe complexer de problemen, des te langer mensen moeten wachten op duidelijkheid en hulp.
'We doen niet aan pgb'
Het krijgen van een persoonsgebonden budget, een maatoplossing bij zware en complexe zorg, gaat moeizaam bij veel gemeenten. Een deel van de melders klaagt erover dat hun gemeente beweert dat ze "niet aan een pgb doen", terwijl hun inwoners daar wel recht op hebben.
Voor andere melders zijn de eigen bijdragen verwarrend. Gemeenten gaan daar allemaal anders mee om. Daardoor worden mensen die vallen onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet in verschillende plaatsen verschillend behandeld. Maar ook mensen die vallen onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) of de Wet langdurige zorg (Wlz) ervaren problemen met onduidelijkheid over eigen bijdragen.
De organisaties komen ook met aanbevelingen. Ze willen dat het eerste loket waar een zorgvrager zich meldt, verantwoordelijk wordt voor het regelen van alle benodigde zorg. Dat moet voorkomen dat kwetsbare mensen zelf van loket naar loket moeten om uit te zoeken bij wie ze moeten zijn. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gebeurt dat in veel gemeenten al.