'Saudi-Arabië verspreidt extremisme met miljarden, ook in West-Europa'
Saudi-Arabië besteedt 3,5 miljard euro per jaar om zijn extreme wahabitische gedachtegoed in het buitenland te verspreiden. Dat meldt de Britse denktank The Henry Jackson Society. Sinds de jaren 60 zou het islamitische koninkrijk al 76 miljard euro hebben uitgegeven om het wahabisme wereldwijd te promoten.
Veel van dat geld gaat naar islamitische landen, van Afrika tot Zuidoost-Azië. Daar is de invloed van de strenge Saudische islam steeds zichtbaarder. Maar ook in West-Europa financiert Saudi-Arabië het extremisme, samen met andere Golfstaten als de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en Qatar.
110 radicale moskeeën
En de invloed neemt toe. Waren er in Groot-Brittannië in 2007 bijvoorbeeld nog 68 moskeeën die het salafisme en wahabisme aanhingen, in 2014 waren dat er naar schatting al 110. In Groot-Brittannië signaleren gematigde islamitische groeperingen dat jongeren steeds vaker het salafisme aanhangen.
Dat zou deels komen door de invloed van radicale moskeeën en geschriften, die met Saudisch geld worden betaald. De Britse regering doet daar te weinig tegen, stelt de denktank. Andere landen hebben intussen wel wettelijke maatregelen genomen.
De auteur van het rapport vindt dat de Britse regering maatregelen zou moeten overwegen "om bepaalde vormen van financiering te blokkeren". Al zal het lastig zijn om dat via de wet te regelen, vermoeden de onderzoekers, want volgens sommigen zou dat neerkomen op 'buitensporige staatsbemoeienis met religie'.
Ook in Nederland is het voor buitenlandse machten niet verboden om bijvoorbeeld moskeeën en scholen te steunen. "In Nederland is eigenlijk niets geregeld," zegt terrorisme-deskundige Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden.
"De AIVD maakt zich wel zorgen om het wahabisme. Maar tot nu toe wordt er weinig concreet mee gedaan. Juridisch zal het ongetwijfeld ook lastig zijn, maar geopolitieke en economische overwegingen spelen ook een rol. Daarnaast hebben in Nederland religieuze organisaties traditiegetrouw een grote vrijheid om eigen instellingen en scholen te stichten. Uiteindelijk is het een politieke vraag. In andere landen is er kennelijk minder politiek koudwatervrees om dit te duiden als ongewenste buitenlandse beïnvloeding."
Hoe omvangrijk de Saudische invloed precies is, blijft onduidelijk. Er ligt inmiddels een rapport van de Britse overheid over de Saudische invloeden. Maar dat is niet openbaar gemaakt: het ministerie van Binnenlandse Zaken noemt het rapport "zeer gevoelig". De Britse regering onderhoudt nauwe banden met Saudi-Arabië.
De Saudische ambassade in Londen ontkent met klem dat het koninkrijk zorgt voor radicalisering. "Daar is geen geloofwaardig bewijs voor," verklaren ze tegenover de BBC. "Wij keuren de ideologie van gewelddadig extremisme niet goed en we zullen niet rusten voordat deze afwijkende personen en hun organisaties zijn vernietigd."