Zeilwereld geschokt, hoe kon dit drama gebeuren?

In de zeilwereld is verbijsterd gereageerd op het ongeluk van gisteren waarbij de Nederlandse wedstrijdzeiler en jachtontwerper Frans Maas (79) en teamgenoot Freddy Franssens (70) om zijn gekomen. De 18-jarige Hannes Goegebeur wordt nog vermist, maar de zoektocht is gisteravond gestaakt.

"Frans Maas was een hele grote naam in de zeilwereld, bijna een legende", vertelt zeezeiler Christophe Declercq uit het Vlaamse Edegem. Hij was niet bij de zeilwedstrijd voor de kust van Oostende waar het zeiljacht gisteren kapseisde, maar hij kende Maas al jaren. "Hij was een geduchte concurrent, een vriendelijk persoon en een zeer goed zeiler."

Franssens kwam net als Maas uit Breskens. Het ervaren team deed jarenlang mee aan talloze wedstrijden. "Het is verbazend dat dit heeft kunnen gebeuren, met alle voorbereidingen die bij deze wedstrijden worden getroffen", zegt Declercq. "Zeezeilers kennen hun grenzen. Ik heb zoiets nog nooit meegemaakt."

Fanatieke zeilsporters blijven vaker tot op hoge leeftijd meedoen aan wedstrijden, weet hij. "Het is moeilijk om er afstand van te nemen en je hebt ook verschillende functies aan boord. Ik weet dat Maas ook een hele goede navigator was. Het was zijn passie. Hij is in het harnas gestorven."

Het schip van Maas, de Capella, sloeg waarschijnlijk gisterochtend om 08.30 uur om, maar pas uren later werd er alarm geslagen. Toen de wedstrijd was afgelopen, viel op dat er één deelnemer ontbrak.

Aan boord waren in totaal zes bemanningsleden, van wie er drie konden worden gered. Een van hen was Andreas Zwanenburg, de 17-jarige kleinzoon van Maas. Samen met Robert Tan (53) uit Zeeuws-Vlaanderen en de Belg Jannes Toussein (37) wist hij zich aan de romp van het omgeslagen zeiljacht vast te houden. Uren later werden ze opgemerkt door de bemanning van een langsvarend baggerschip, waarna de drie werden gered en naar het ziekenhuis gebracht.

Bij Nederlandse zeilsporters is het ongeluk hard aangekomen. "De zeilwereld is niet zo groot, dus iedereen is geschokt", zegt Simon Keijzer, directeur Eredivisie Zeilen. "Bij de wedstrijd in Aalsmeer vanochtend is een minuut stilte gehouden en alle boten varen met zwarte linten op de achterstag." De vermiste Hannes Goegebeur, volgens regionale media afkomstig uit Terneuzen, maakte vorig jaar deel uit van een van de teams. Ook hij had al jaren zeilervaring.

Wedstrijdzeilen is niet zonder risico's, maar een dodelijk ongeluk als dit is uitzonderlijk volgens Keijzer. "Zelfs bij heel grote races die over de hele wereld gaan, vallen zelden doden."

Duidelijk is dat de Capella tijdens de race zijn kiel, een uitstekende vin onder de boot, heeft verloren. Dat kan verklaren waarom de bemanning geen noodsignaal heeft uitgezonden. "Die kiel vormt je tegenballast", legt zeezeiler Declercq uit. "Als die eraf gaat, dan is de boot binnen een minuut omgedraaid. Dan heb je niet meer de mogelijkheid om de marifoon te gebruiken."

Ook voor het afschieten van vuurpijlen is in dat geval geen tijd meer. "Als je dan tussen twee meter hoge golven terecht komt, kun je je inbeelden dat het moeilijk kan worden voor iemand van bijna 80 jaar."

Bij sommige zeilwedstrijden over langere afstanden is er nog een noodsysteem verplicht: een EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon). Dat is een baken dat automatisch een alarmsignaal afgeeft als het misgaat. "Waarschijnlijk had de Capella dat niet aan boord of functioneerde het systeem niet", denkt Declercq.

Een andere vraag is hoe het door Frans Maas zelf ontworpen schip zijn kiel kon verliezen, normaal gesproken een van de stevigste onderdelen van een zeiljacht. Declercq: "Misschien heeft hij iets geraakt. Dat weten we niet. Je hoort wel eens van een container die onder het wateroppervlak blijft drijven. Maar het kan ook zijn dat de constructie al eerder beschadigd is geraakt door een zandbank."

Frans Maas was lid van Watersportvereniging Breskens. "Frans zorgde er altijd voor dat zijn schip piekfijn in orde was", zegt voorzitter Marnix Lippens. Hij kende de jachtenbouwer goed. "Hij was zeer ervaren en een inspirator voor de watersport in Breskens en de zeilwereld. Het is een groot verlies."