EU wil koekje van eigen deeg voor landen van afgewezen asielzoekers
De Europese regeringsleiders zijn het zat. Landen die geen uitgeprocedeerde asielzoekers terugnemen, moeten worden gestraft. Presidenten, premiers, ministers van landen zoals Ethiopië, Somalië en wellicht Marokko, zijn in de toekomst niet meer welkom in Europa. Ze krijgen geen visum.
Het is vrij opmerkelijk dat de EU nu met sancties dreigt. Dat heeft alles te maken met de asielcrisis en de Turkije-deal. Voor de zomer van 2015 vroegen de meeste vluchtelingen asiel aan in Duitsland, Nederland en Zweden. Landen in Zuid-Europa kenden nauwelijks asielzoekers.
Door het afsluiten van de Balkanroute, de deal met Turkije en de doorgaande stroom vluchtelingen die in Italië aankomt en daar ook asiel aanvraagt, hebben nu ook Italië en Griekenland te maken met uitgeprocedeerde asielzoekers die terug moeten.
We proberen vooral de machthebbers te treffen, de mensen die aan de touwtjes trekken.
In het verleden vonden veel EU-leiders het vooral een Noord-Europees probleem en keken ze een beetje verveeld om zich heen als het onderwerp ter sprake kwam. Maar nu is er een soort binding ontstaan. Iedereen heeft er last van en bijna alle landen willen actie.
De conclusie tijdens de top van vorige week was nog ambtelijk van toon. Het visumbeleid moet worden heroverwogen, maar het is volgens diplomaten in Brussel niets minder dan een koekje van eigen deeg. Het gaat om het niet verstrekken van visa voor mensen met diplomatieke paspoorten en zogenoemde dienstpaspoorten.
"We proberen het zo vorm te geven dat we vooral de machthebbers treffen, de mensen die aan de touwtjes trekken. De 'gewone' mensen en de zakenmensen proberen we niet te raken", vertelt een diplomaat die nauw bij de besprekingen is betrokken.
Voorbeeld stellen
De komende weken wordt het voorstel uitgewerkt. De EU landen zijn op zoek naar een land om een voorbeeld te stellen. En dat is nog niet zo makkelijk. "De meeste landen hebben wel een speciale band met Europese landen door het verleden en ze willen die niet meteen op het spel zetten." Landen als Tunesië, Algerije, maar ook Congo zullen niet het voorbeeld worden. "Marokko zal het ook niet zijn. Het zal nog een hele zoektocht worden", aldus de diplomaat.
Wat Duitsland betreft mag het best Afghanistan zijn. Een groot deel van de 700.00 asielaanvragen in Duitsland werd vorig jaar gedaan door Afghanen. Hoewel veel van hun aanvragen werden afgewezen, werden slechts zeer weinigen ook daadwerkelijk uitgezet, omdat Afghanistan, net als bijna alle landen, vrijwel niemand terugneemt. In totaal zette Duitsland maar 25.375 asielzoekers uit, terwijl 300.000 asielaanvragen werden afgewezen. De meeste terugkeerders gingen naar de Balkan.
Ook in Italië stijgt het aantal asielzoekers. De verwachting is dat er dit jaar 250.000 tot 300.000 nieuwe vluchtelingen de oversteek via de Middellandse Zee wagen. De afgelopen weken was er een forse toename.
In enkele dagen tijd, zijn volgens de Italiaanse ambassadeur Massari meer dan 10.000 vluchtelingen door hulporganisaties aan wal gebracht. Hij wil dat de boten naar havens in andere EU landen bijvoorbeeld in Frankrijk of naar Rotterdam doorvaren. Ondertussen wachten 200.000 mensen op een uitspraak over hun asielaanvraag. En die zal in veel gevallen negatief zijn.
Ruzie over veilige landen
De discussie over hoe het verder moet met de afgewezen vluchtelingen gaat deze week verder als de EU-ministers van Justitie elkaar treffen tijdens een informele bijeenkomst in Tallinn, de hoofdstad van Estland. Dan wordt zowel het Italiaanse spreidingsvoorstel als het reisverbod besproken.
Ondertussen maken de ministers nog steeds ruzie over een Europese lijst met veilige landen, waar uitgeprocedeerde asielzoekers naartoe kunnen worden teruggestuurd. Duitsland, maar ook Nederland hebben een eigen lijst. Wel is afgesproken om de definitie van wat een veilig land is, nog eens grondig tegen het licht te houden. De leiders willen toe naar soepelere criteria. Ook dat staat op het menu van de ministers.
