Kinderombudsvrouw wil minderjarige asielzoekers alsnog laten blijven

Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer vindt dat veel meer kinderen van afgewezen asielzoekers in Nederland moeten kunnen blijven. Ze heeft daarom een alternatief Kinderpardon (.pdf) opgesteld en roept de politieke partijen op een rechtvaardig Kinderpardon een plek te geven in het regeerakkoord.

Kalverboer vindt dat met de huidige regeling veel te veel kinderen die geworteld zijn in Nederland worden uitgezet. Ze vindt dat bijna alle kinderen die al minstens vijf jaar in Nederland zijn, moeten kunnen blijven. Alle afgewezen aanvragen van asielzoekerskinderen moeten volgens haar opnieuw worden beoordeeld.

"We weten uit onderzoek dat kinderen boven de termijn van vijf jaar niet meer terug kunnen zonder dat hun ontwikkeling wordt geschaad", zegt Kalverboer. "Je moet altijd een individuele afweging maken en vanuit het belang van kinderen kijken. Dat gebeurt nu niet altijd." Dat is in strijd met het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.

Strenge voorwaarden

Bij de vorige kabinetsformatie werd een Kinderpardon afgesproken voor kinderen die zonder legale verblijfsstatus al vijf jaar of langer in Nederland zijn. Maar daar werden vervolgens zulke strenge voorwaarden aan verbonden dat bijna niemand ervoor in aanmerking kwam.

Neem het meewerkcriterium, dat betekent dat asielzoekers moeten meewerken aan hun terugkeer naar het land van herkomst. Kalverboer: "Ik ken dossiers van kinderen waar de ouders bij alle gesprekken waren met de dienst terugkeer en vertrek. Die ook contact hebben gehad met de autoriteiten in het land van herkomst. En dan nog werd er gezegd: u heeft niet meegewerkt. Dat is heel streng."

Vrijwel iedereen afgewezen

In eerste instantie meldden zich ruim 3000 kinderen voor het Kinderpardon. De helft kwam ervoor in aanmerking. Daarna ging een strenge definitieve regeling in, waardoor slechts zo'n honderd kinderen en hun ouders een verblijfsvergunning kregen.

95 procent van alle aanvragen werd afgewezen omdat gezinnen niet aan alle voorwaarden voldeden. In 2016 kreeg zelfs maar één gezin een vergunning. "Het doel van de huidige regeling lijkt om er zo min mogelijk kinderen onder te laten vallen", schrijft de Kinderombudsvrouw in een toelichting.

Kalverboer vindt dat kinderen niet mogen worden afgerekend op beslissingen van hun ouders en dringt erop aan dat de beperkende voorwaarden worden geschrapt.

Tegelijkertijd moeten de procedures worden versneld, zodat mensen niet jarenlang moeten wachten op een definitieve beslissing. "Je moet mensen er heel snel van doordringen dat als ze geen kans maken op verblijf, het ook het beste is om zo snel mogelijk te kijken hoe ze kunnen terugkeren naar het land van herkomst", zegt Kalverboer. "Dat betekent met het oog op kinderrechten dat je kijkt of een kind daar veilig is, of het naar school kan, of er huisvesting is. Als je met ouders daaraan werkt, zullen ze veel eerder gemotiveerd zijn om terug te gaan."

Het is volgens Kalverboer wel belangrijk dat de afgewezen asielzoekers goede begeleiding krijgen bij hun terugkeer. Zij gelooft dat het Kinderpardon dan geen aanzuigende werking zal hebben.

Controverse

De Kinderombudsvrouw wil bovendien dat het Kinderpardon wordt opgenomen in de Vreemdelingenwet. Omdat het pardon nu niet is verankerd in een wet, heeft de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie te veel vrijheid om over individuele gevallen te beslissen, zegt Kalverboer.

Ze is niet bang voor kritiek op haar voorstel. "Dat er controverse over is, dat zal zo zijn. Ik ben er om te kijken naar kinderrechten en wat de regeling voor kinderen betekent. Anderen zijn er om te kijken hoe ze dit meewegen in hun besluiten."