Waarom homofoob Servië een homoseksuele premier krijgt
De keuze voor Ana Brnabic (41) als premier doet veel stof opwaaien in Servië. Brnabic is de eerste openlijk homoseksuele premier en bovendien de eerste vrouw op die post. Het wordt door velen gezien als een gewaagde keus in een land waar de invloedrijke orthodox-christelijke kerk homoseksualiteit als een ziekte bestempelt. Wat zit er achter de benoeming van Brnabic?
Vorig jaar was Brnabic al wereldnieuws toen ze de eerste openlijk homoseksuele minister werd. Ze was door toen premier Aleksandar Vucic gevraagd minister van Openbaar Bestuur te worden. Het waren haar eerste stappen in de politiek. "Haar ministerschap was al omstreden, homoseksualiteit is een taboe op de Balkan," zegt correspondent Mitra Nazar.
In 2010 liep de Gay Parade in Belgrado uit op geweld, deelnemers werden bekogeld met stenen, flessen en vuurwerk. Een aantal jaar kon het evenement niet worden gehouden vanwege serieus dreigingsgevaar. Sinds 2014 is de Gay Parade weer terug in Belgrado. "Maar de dreiging is er elk jaar, er wordt ontzettend veel politie ingezet om de parade te beveiligen."
Servië wil graag lid worden van de Europese Unie. Volgens critici is het aanwijzen van een openlijk lesbische premier een poging om het beeld van Servië als homofoob land te veranderen. "Die toetreding kan nog jaren op zich laten wachten. Er moet nog veel gebeuren op gebied van persvrijheid, vrije rechtspraak en bescherming van minderheden, waaronder de homogemeenschap," zegt Nazar. "Met zijn keus voor Brnabic laat Vucic duidelijk zien dat hij goodwill wil kweken in het westen. Wie weet verdient hij er een extra streepje mee in Brussel."
Vucic onderhoudt tegelijkertijd goede banden met Rusland, waar deze benoeming waarschijnlijk minder goed zal vallen.
Het is denkbaar dat hij Brnabic naar voren heeft geschoven omdat ze een politiek lichtgewicht is die hij wellicht goed onder de duim kan houden.
Er is nog een andere reden voor President Vucic, die zijn premierschap onlangs omruilde voor het presidentschap, om voor Brnabic te kiezen, zegt Nazar. "Vucic heeft zich dit jaar laten zien als een autoritair leider. De verwachting is dat hij zal proberen de macht in het land bij zichzelf te houden. Ook in zijn nieuwe functie als president, wat op papier een overwegend ceremoniële functie is. Het is dus denkbaar dat hij Brnabic naar voren heeft geschoven omdat ze een politiek lichtgewicht is die hij wellicht goed onder de duim kan houden."
De reacties op de aanstelling van Brnabic in Servië zijn verdeeld, maar steun voor haar komt niet alleen uit de LHBT-gemeenschap. "Ze is een nieuwkomer en ze is partijloos, dat kan haar populariteit vergroten. Veel Serviërs zijn de oude politiek zat, met partijen en mensen die al sinds de jaren negentig deel uitmaken van de regering."