Betaalbare huurwoningen voor middeninkomens: hardnekkig probleem

Het tekort aan huurwoningen in het middensegment groeit. Slechts 10 procent van de 3,2 miljoen huurwoningen in Nederland heeft een huur die ligt tussen de 710 en 970 euro per maand. Van dit soort woningen zijn er ongeveer 75.000 extra nodig.

De problemen spelen vooral in Amsterdam en Utrecht. Maar ook in plaatsen als Groningen, Delft, Leiden en Den Haag is de vraag groot. "Het is belangrijk dat er regulering komt voor de middengroepen", zegt woningmarktdeskundige Peter Boelhouwer van Technische Universiteit Delft (TU Delft).

De huurprijzen in de vrije sector blijven maar stijgen. Daardoor wordt het voor mensen met een middeninkomen steeds moeilijker om een betaalbare huurwoning te vinden. Door het ontbreken van landelijke wetten en regels kunnen huurbazen ongelimiteerd hoge huren vragen voor huurwoningen in de vrije sector.

Ook is er door de crisis de laatste jaren weinig gebouwd. En als er al gebouwd is, dan zijn het vaak koopwoningen omdat dat voor projectontwikkelaars en gemeenten financieel aantrekkelijker is.

De gemeente Amsterdam presenteerde vandaag een actieplan voor meer huurwoningen in het middensegment in de stad. De hoofdstad wil tot 2025 tenminste 1500 middeldure huurwoningen per jaar realiseren. Niet alleen door nieuwbouw, maar ook door bijvoorbeeld leegstaande kantoorpanden te verbouwen tot woningen.

De gemeente stelt de komende jaren ook extra voorwaarden bij nieuwbouwprojecten. Voor de komende 25 jaar wordt een vaste huur afgesproken met de ontwikkelaars. Alleen huurders met een bepaald maximaal inkomen mogen in de middeldure woningen wonen.

Ook het scheefwonen moet aangepakt worden. Amsterdammers die nu in een sociale huurwoning wonen, maar daar eigenlijk te veel voor verdienen, krijgen voorrang op de middeldure woningen. De gemeente wil daarmee stimuleren dat sociale huurwoningen vrijkomen voor mensen die daar recht op hebben.

De gemeente wil er zo voor zorgen dat de nieuwe woningen lang in het middensegment blijven, en niet na een korte periode van huurstijgingen overgaan naar de duurdere sector. Amsterdam wil zo voorkomen dat de huizen uiteindelijk toch weer voor veel geld worden aangeboden.

Amsterdam stootte eerder het hoofd bij de ontwikkeling van appartementencomplex North Orleans in stadsdeel Noord. De vergunning gold voor studentenhuisvesting, maar de appartementen worden nu voor 1250 euro per maand verhuurd aan jonge werkenden. De gemeente kan niet ingrijpen, want juridisch zijn de afspraken niet bindend.

Hoogleraar woningmarkt Johan Conijn van de Universiteit van Amsterdam (UvA) vindt het terecht dat er meer aandacht komt voor woningen in het middeldure segment. Maar hij plaatst wel een kanttekening. Het vastleggen van de huurprijs voor 25 jaar kan marktverstorend werken, omdat die woningen in de loop van de tijd relatief goedkoop worden ten opzichte van vergelijkbare woningen in de markt. "Mensen zijn dan minder geneigd om eruit te gaan. Zo stagneert de doorstroom en ontstaan nieuwe wachtlijsten."

De Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed Nederland (IVBN) reageert positief op het plan van Amsterdam, maar vindt dat de ambitie groter kan. "In plaats van 1500 huurwoningen zouden het er ook 3000 kunnen zijn", zegt directeur Frank van Blokland.

Rob van Gijzel, van de 'landelijke samenwerkingstafel', een verbond dat zich inzet voor meer aanbod van middenhuur, zegt dat het initiatief van Amsterdam toont dat steden bereid zijn hun beleid aan te passen. "Op dit moment lopen er ook in Hoorn, Delft, Groningen, Tilburg en Arnhem vergelijkbare initiatieven."

Ook hoogleraar Boelhouwer is enthousiast over de plannen van de hoofdstad, maar merkt wel op dat het voor andere steden niet mogelijk is om ze één op één over te nemen. "In Amsterdam kan het geregeld worden via de erfpachtregeling, maar dat kan niet in andere steden. Maar het idee is zeker goed."