'Als Duitse voel ik elke 4 mei weer dat schuldgevoel'

Schuld en schaamte. Die woorden komen als eerste op bij Sabine van der Velpen, als ze denkt aan Dodenherdenking. "Het is een soort aangeboren schuldgevoel over de Tweede Wereldoorlog, iets wat denk ik veel Duitsers met mij hebben."

Van der Velpen woont sinds eind jaren 70 in Nederland. Rond de herdenking op 4 mei bekruipt haar altijd "dat oude gevoel". "Ik voel me echt schuldig over wat er in het verleden is gebeurd. En daaraan is ook de schaamte gekoppeld."

Naar de Nationale Dodenherdenking op tv kon ze lange tijd niet kijken. "Dat vond ik heel erg zwaar." Ze had ook moeite met de films die werden getoond over wat er tijdens de oorlog in Duitsland gebeurde. "Dat kwam de huiskamer binnen en raakte mijn grote schuldgevoel."

Naar een herdenking toegaan, leek haar al helemaal niet gepast. "Daar hoor ik niet thuis, was toen mijn gevoel. De doden van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht. Ik heb wellicht ook familie verloren, maar ik ben geen Nederlander."

Haar omgeving maakte het er niet makkelijker op. Toen Van der Velpen in 1979 in Nederland kwam wonen, kreeg ze te maken met een anti-Duits sentiment. Ook al was de oorlog al jaren voorbij. "Ik voelde aan de blikken dat ik een vreemde was. 'Oh, daar woont die Duitser', werd er gezegd."

Ook op haar werk was niet iedereen even blij met een Duitse collega. "Een vrouw met wie ik een afdeling moest opzetten zei: verwacht niet dat we gaan samenwerken, want dat doe ik niet met Duitsers. Ik stond perplex. Het deed pijn."

Inmiddels voelt ze zich als Duitse vrijer in Nederland. En ook het schuldgevoel rond de herdenking is in de loop der jaren wel veranderd. "De omgeving maakt het minder zwaar, al blijft het voor mij persoonlijk wel beladen."

Tegen haar twee kinderen is ze erg open over de oorlog, maar op 4 mei praat ze met hen niet over haar gevoel. "Dat zwijg ik eigenlijk dood. Ik ben op die dag met name met mezelf bezig."

Ze hoopt die beladenheid niet door te geven aan haar kinderen. "Zij hebben die oorlog helemaal niet meegemaakt. Daarin voel ik ook de verantwoordelijkheid om met mezelf aan de slag te gaan. Om het voor mezelf lichter te maken, maar ook voor hen."