Slachtoffers 'onbekend' Amsterdams bombardement krijgen een naam

Vier dagen voor het bombardement op Rotterdam in 1940 werd ook Amsterdam gebombardeerd. Op 10 mei, de dag van de Duitse inval, was Schiphol het doelwit. Een dag later vielen op de Blauwburgwal in het centrum van de stad 44 doden. Het ging de geschiedenis in als een betrekkelijk onbekend bombardement waarvan een aantal slachtoffers tot nu toe anoniem bleef.

De anonieme slachtoffers hebben nu een naam gekregen. Per toeval stuitte Fred Geukes Foppen tijdens zijn vrijwilligerswerk voor de Radboud Universiteit op de 44 doden.

Voor het project Amsterdamse Doodsoorzaken onderzoekt hij de dood van alle Amsterdammers die tussen 1854 en 1940 stierven. "Een bominslag op 11 mei 1940 in Amsterdam? Daar heb ik nog nooit van gehoord", was de eerste gedachte van Geukes Foppen. Hij besloot het uit te zoeken.

Schiphol

Dat viel niet mee. "Kranten in Nederland schreven er niet over. Waarschijnlijk wilden de Duitsers niet dat bekend werd dat er in de eerste oorlogsdagen al zoveel doden waren gevallen. En een paar dagen later werd de binnenstad van Rotterdam volledig plat gebombardeerd, waardoor de bom in Amsterdam snel op de achtergrond raakte." Geukes Foppen vond zijn informatie in kranten uit Nederlands-Indië, die Nederlanders tijdens hun vlucht op de boot hadden geïnterviewd.

"De oorlog begon in Amsterdam 's ochtends op 10 mei 1940 om 04.30 uur met het bombardement op Schiphol. De Duitsers kwamen op 11 mei terug met gevechtsvliegtuigen om Schiphol verder te bombarderen", vertelt Foppen. "Eén van die vliegtuigen werd waarschijnlijk geraakt door afweergeschut in Sloten. Om ballast kwijt te raken heeft het hoogstwaarschijnlijk verderop boven Amsterdam snel zijn bommen afgegooid."

Maar er is ook nog een andere theorie: "Het oude postkantoor achter het Paleis op Dam zou het doelwit geweest kunnen zijn, omdat daar het communicatiecentrum van het Nederlandse leger zat. Ze zaten er alleen zo'n 350 meter naast."

Veertien panden werden die dag compleet verwoest, Er vielen dus 44 doden en 79 gewonden. Geukes Foppen legde de documenten over de doodsoorzaak van de 44 mensen naast de overlijdensaktes die waren opgesteld tussen 11 en 21 mei - de laatste dag dat er doden tussen de ravage zijn weggehaald. Zo wist hij de namen te achterhalen.

Hij kreeg hulp van Angélique Janssens, historisch demograaf aan de Radboud Universiteit en projectleider van Amsterdamse Doodsoorzaken. Ook voor haar was het bombardement op de Blauwburgwal onbekend. "We willen de namen aan de gemeente overdragen en hopen dat er een plaquette voor de slachtoffers komt. Want 44 mensen is niet niks. Nu we de namen weten, krijgen deze mensen eindelijk een gezicht."