'Serviërs vrezen dat hun land Rusland en Turkije achternagaat'
Veel Serviërs zijn woedend dat premier Aleksandar Vučić tot president is verkozen. Ze zijn bang dat hij de macht nog verder naar zich wil toetrekken. De afgelopen avonden waren in de hoofdstad Belgrado grote demonstraties. "Het is lang geleden dat er zo veel boosheid was op straat", vertelt NOS-correspondent Mitra Nazar.
Studenten namen het initiatief voor de demonstraties van maandag- en dinsdagavond. De protesten waren niet van tevoren aangekondigd en er was geen toestemming voor gegeven. Bij veel Serviërs gaan de gedachten terug naar de demonstraties in 1997, toen mensen massaal protesteerden tegen president Milošević.
"Er is sindsdien weinig veranderd", zei een van de betogers die gisteravond op straat stonden in Belgrado. In de jaren 90 protesteerden Serviërs tegen de autoritaire manier van regeren van Milosevic. De demonstraties leidden uiteindelijk tot het aftreden van de president. Nu zijn veel van de figuren uit die tijd weer terug in de Servische politiek.
Zo ook Vučić. Hij was in de jaren 90 actief als minister van Informatie onder Milošević en is inmiddels al jaren de sterke man in de Servische politiek. "Er is ook veel onvrede over de manier waarop hij regeert", zegt Nazar.
Hij zou zich steeds meer ontwikkelen tot een autoritaire leider, die sterke banden heeft met Rusland. Niet voor niets noemen critici hem de 'Servische Poetin'. De presidentsverkiezingen won hij met overmacht: hij kreeg 58 procent van de stemmen, waardoor een tweede stemronde niet nodig was.
Een paar dagen voor de verkiezingen publiceerden alle kranten dezelfde poster van Vučić op de voorpagina.
Hoewel het presidentschap in Servië een ceremoniële functie is, vrezen tegenstanders dat Vučić zijn greep op het land zal verstevigen. Als president mag hij de premier benoemen.
Die macht zou hij kunnen gebruiken om een stroman aan te stellen, zegt Nazar. "Zo hebben de presidenten Poetin en Erdogan dat ook gedaan. Serviërs zijn bang dat hun land dezelfde kant op gaat als Rusland en Turkije."
Op dit moment is de situatie in Servië nog lang niet zo extreem als in die landen, zegt Nazar. "Van Vučić mogen mensen vreedzaam demonstreren." Veel persvrijheid is er echter niet. "De premier controleert de belangrijkste media. Een paar dagen voor de verkiezingen publiceerden alle kranten dezelfde poster van Vučić op de voorpagina en over deze protesten is niets te zien op televisie."
Servië is met de Europese Unie in onderhandeling over een lidmaatschap. Vučić zegt dat hij het land voor 2020 wil klaarstomen voor toetreding. Maar dat lijkt voorlopig nog ver weg. "De vraag is hoe Brussel reageert op deze demonstraties."
Voor vanavond staat opnieuw een protest gepland. Nazar ziet nieuwe energie bij de Servische bevolking. "Die is een tijd weggeweest. Na de jaren 90 zaten veel Serviërs vooral thuis op de bank te klagen over de politiek. Maar nu zijn veel mensen écht boos."
