Lekker vies worden op het groene schoolplein

Steeds meer schoolpleinen worden groen. Tegels maken plaats voor planten, zand en water. Naar schatting ruim 400 van de 6800 Nederlandse basisscholen hebben inmiddels een groen schoolplein aangelegd.

De Kosmos in Hoogland is een van die scholen. Het voorplein is net 'vergroend', op het achterplein zijn de werkzaamheden nog in volle gang. Het oude schoolplein was helemaal van steen. Dat paste niet meer in het onderwijsconcept van de school, zegt directeur Lenneke Welschen. "Onderwijs geef je tegenwoordig zowel binnen als buiten. Zeker op een montessorischool als de onze moet je uitgaan van je plek in de omgeving, en daar zorg voor dragen. Een stenen omgeving waar geen bloemetje doorkomt, dat past niet."

Het ontwerp van het groene schoolplein is van 'Juffie in ’t Groen', het bureau van landschapsecoloog Marjan Deurloo. Volgens haar ontdekken steeds meer scholen dat een natuurlijke omgeving beter is voor de kinderen. "De natuur heeft oneindig veel speelmogelijkheden. Kinderen leren er samen spelen en leren, ze zoeken de grenzen op en leren risico's in te schatten. Vroeger hadden we bosjes en ruige veldjes in alle buurten, maar die zijn allemaal volgebouwd."

Ook laten ouders hun kind niet meer zo gemakkelijk zelf op pad gaan, zegt Deurloo. "Als ze 300 meter van huis gaan, is dat al ver. Ik zit bij de stichting Springzaad, die streeft naar meer groene schoolpleinen. Daar zeggen we: als de kinderen niet meer zelf naar de natuur gaan, brengen wij de natuur wel naar de kinderen."

Heuvels en houten huisjes

Deurloo maakt, zegt ze, mini-landschapjes en houdt daarbij rekening met de natuurlijke omgeving en de grondsoort. Er is een heuvel aangelegd met een glijbaan, er zijn stammen neergelegd waarop geklauterd kan worden, net als speelbosjes en een houten huisje.

In een hut van wilgentenen spelen wat meisjes. "Kinderen willen hoekjes om te kunnen verstoppen", zegt ze. "En zelf ontdekken en het materiaal gebruiken. Van bladeren maken ze heksensoep."

De kinderen blijven na school langer hangen om te spelen. Welschen: "De ouders blijven dan ook lekker zitten op de stenen bankjes om met elkaar te kletsen. Maar natuurlijk zijn er ook ouders die vragen of de tegels terug mogen omdat de kleren van hun kinderen vies worden."

Het plein is nog niet helemaal klaar, het tweede deel zal door de ouders gedaan worden. "Er wordt vaak gedacht dat het duur is. Maar we werken met veel materialen die hergebruikt worden. Een school heeft altijd wel ouders met kennis van zaken. Stratenmakers, aannemers", vertelt Deurloo. Het onderhoud wordt ook door ouders gedaan. Een keer in de maand op zaterdag. "Ze vinden het heerlijk met hun handen te werken."

Op het groene schoolplein, zo is de ervaring van leerkracht Evelien Schillemans van De Kosmos, is minder ruzie. "Kinderen komen er, lijkt het, zelf eerder uit."

Voordelen

De voordelen van groene schoolpleinen worden ook onderschreven door wetenschappelijk onderzoek. Een studie van de Wageningen Universiteit toont aan dat er minder wordt gepest. Aan de Hogeschool Leiden onderzoekt lector Dieuwke Hovinga de effecten van spelen in het groen. De eerste onderzoeksresultaten wijzen uit dat kinderen beter leren na het buitenspelen.

De twee pabo-opleidingen aan de Hogeschool Leiden geven toekomstige docenten al trainingen in het buiten lesgeven.

Ook basisschool ’t Anker in Amersfoort heeft een groene tuin. Al jaren. Twee jongens uit de bovenbouw zijn onder leiding van moeders aan de slag in de moestuin. Het is veel leuker dan zo’n stenen schoolplein, zeggen ze. Verderop zijn kleuters bezig met water. Er wordt een rivier aangelegd, het water komt uit een pomp. Achter de school is een klimboom.

Balancerend over stammen bereiken leerlingen de overkant van een kuil. "Dat is heel goed voor hun motoriek”, zegt juf Emmy. Ze ziet het terug in de gymnastieklessen. "Je merkt het dat ze veel soepeler bewegen."