Dringend advies aan kabinet: kinderarmoede daalt niet, roer moet echt om

Ondanks forse inspanningen van de overheid en van maatschappelijke organisaties lukt het niet om armoede onder kinderen terug te dringen. Het beleid moet drastisch veranderen. Dat zegt de Sociaal-Economische Raad (SER) in een advies aan het toekomstige kabinet.

De armoede onder Nederlandse kinderen is structureel, zegt de SER. Het aantal kinderen dat in armoede leeft, daalt niet, ondanks allerlei initiatieven van verschillende organisaties. Andere landen lukt het wel om kinderen uit armoede te halen.

In 2014 leefden in Nederland 378.000 kinderen in armoede; dat is één op de negen. Gezinnen die onder de armoedegrens zitten die de SER hanteert, hebben geen geld voor bijvoorbeeld een laptop, schoolreisjes of lidmaatschap van een sportclub.

Werkende minima

Opmerkelijk is dat de meerderheid van de arme kinderen opgroeit in een autochtoon tweeoudergezin, waarbij ten minste één van de ouders werkt. Dit zijn meestal 'werkende minima': mensen met tijdelijk werk, in kleine deeltijdbanen of zzp'ers die moeilijk kunnen rondkomen.

"We zien dat ouders soms te weinig verdienen aan hun werk", zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer. "Daar komt bij dat deze ouders te weinig gebruikmaken van de voorzieningen die er zijn en dat een deel ook nog te maken heeft met schulden. De overheid doet aan die drie dingen nu apart wel iets, maar niet aan het geheel."

Meer dan de helft van de gemeenten biedt arme gezinnen 'kindpakketten' aan. Steun in natura, zoals gratis abonnementen en lidmaatschappen. Maar de werkende minima worden nauwelijks bereikt.

Volgens het adviesorgaan is het aanbod te complex en zijn de aanvraagprocedures ingewikkeld. Gemeenten zouden de procedures simpeler moeten maken, onder meer door het taalniveau te verlagen. Hamer: "Want nu komt de hulp vaak niet terecht bij de kinderen die het zo hard nodig hebben."

Stress

Ook moet in het armoedebeleid meer aandacht komen voor nieuwe inzichten vanuit de psychologie. Hulpverleners zouden meer rekening kunnen houden met de gevolgen van armoede op het gedrag en oplossend vermogen van mensen. Armoede leidt bijvoorbeeld vaak tot stress en tot het 'wegstoppen' van de financiële problemen.

Als het aan de SER ligt, gaan scholen beter samenwerken met gemeenten en helpen bij het signaleren van armoede. Bovendien zouden scholen kinderen moeten leren hoe ze verantwoord met geld omgaan.

Effectief armoedebeleid loont, zegt de raad. Met name het investeren in kinderen heeft positieve effecten op hun ontwikkeling. Zo vinden kinderen uit arme gezinnen die goede ondersteuning krijgen later makkelijker een baan en doen ze minder vaak een beroep op de zorg.